Η χώρα του "ναι μεν αλλά"

Πες ότι επιχειρείς να γράψεις μία εισήγηση που αφορά ένα κομμάτι της δημόσιας διοίκησης, και θες να ξεκινήσεις από το πλαίσιο:

Το κράτος στο κομμάτι της δημόσιας διοίκησης δεν διαφέρει πολύ από μία μεγάλη εταιρεία. Μία τεράστια εταιρεία. Ο σκοπός ύπαρξης είναι ειδικός και δεν αποσκοπεί στο κέρδος όπως μία ιδιωτική, χωρίς όμως να το αποκλείει. 

Να σταματήσω εδώ, εφόσον στο ελληνικό παράδοξο θα μπορούσαμε ήδη να ξεκινήσουμε ένα μικρό εμφύλιο για τις διαφωνίες που μπορούν να δημιουργήσουν αυτές οι τρεις απλές γραμμές. Ιδεολογικό πόλεμο, για το ρόλο του κράτους, την κοινωνία, την παγκόσμια οικονομία, τις τράπεζες, τα παιδιά που πεθαίνουν στον αναπτυσσόμενο κόσμο, την Παλαιστίνη, τις ΑΟΖ, την μετανάστευση, την πολυπολιτισμικότητα, την ταξική κοινωνία, και άλλα πολλά, ο καθένας με διαφορετικά επιχειρήματα βασισμένα στην πολιτική θεώρηση του καθενός μας. 

Αυτός ο μικρός εμφύλιος ξεκινάει κάθε φορά που η κοινωνία μας προσπαθεί να πάρει μία απόφαση, όσο μικρή κι αν είναι· ακόμα και μία διεκδίκηση από ομάδα που απασχολείται στο κράτος, είτε σιτίζεται από αυτό (όπως οι αγρότες - το λες και οξύμωρο).

Δεν αναιρώ την πολιτική διάσταση των αποφάσεων σε ένα κράτος, κάθε άλλο. Η εφαρμοσμένη πολιτική με συναρπάζει. Στην Ελλάδα όμως δεν συμβαίνει αυτό. Εδώ κάθε συζήτηση ξεκινάει εκ του μηδενός, σαν να μην υπάρχει τίποτα, σαν να μην υπάρχει καν παγκόσμια πραγματικότητα, και έτσι όλοι τοποθετούνται σε μηδενική βάση· από το συνδικαλιστή μίας μονάδας 10 ατόμων, μέχρι τον πολιτευτή και μερικές φορές τον υπουργό. Το αποτέλεσμα είναι ο μηδενισμός. Και η απραξία. 

Δεν μπορεί να υπάρξει εφαρμοσμένη πολιτική στη χώρα όσο δεν αποδεχόμαστε τα βασικά. Σε κάθε μας κίνηση αναθεωρούμε μέχρι και το πολιτειακό, και ναι, αυτό ήταν και παραμένει παιχνιδάκι της Αριστεράς (κοινοβουλευτικής ή μη). Η Δεξιά βολεύεται πίσω από αυτό τον παραλογισμό, και εμφανίζεται ως η δύναμη της λογικής όταν στην πραγματικότητα κάνει απλή διαχείριση μικροσυμφερόντων που ουδεμία σχέση έχει με την πολιτική, πόσω μάλλον με την εφαρμογή της.

Αυτή η γελοιότητα διέπει όλο το κράτος και την πολιτεία. Η αλλαγή κατεύθυνσης και η παλινδρόμηση σε βασικές αποφάσεις, αναλόγως τον υπουργό και την κυβέρνηση είναι η κανονικότητα, όχι η εξαίρεση. Αν κάποιος δει και το πόσο συχνά αλλάζουν και οι υπουργοί και οι κυβερνήσεις, αρχίζει να καταλαβαίνει ότι έτσι δεν θα προχωρήσουμε ποτέ.

Ήρθε η ώρα να ληφθούν κάποιες βασικές αποφάσεις για το τι είμαστε, τι θέλουμε, και ποια οδό θα ακολουθήσουμε για να το πετύχουμε. Το μόνο που έχουμε μέχρι στιγμής είναι το πολιτειακό, κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά στη γενική αμφισβήτηση παρασύρεται ακόμα και αυτό· μία από τις υπόγειες ζημιές του λαϊκισμού.

Αν θέλουν να κάνουν κάτι ως "Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας" (τίτλος που απέδωσαν στον εαυτό τους) ας αποφασίσουν ανοιχτά το σκοπό ύπαρξης, τον τρόπο και τα εργαλεία. Το κράτος αναλαμβάνει την παιδεία η όχι; Δωρεάν ή μη; Κι αν την αναλαμβάνει, σημαίνει ότι μπορεί να αποκλείσει κάθε άλλον που θα θελήσει να ασχοληθεί με αυτήν; 

Η αποκέντρωση είναι επιδίωξη, ή θα συνεχίσει και εκεί το συνεχές μπρος-πίσω: κάθε φορά που αναλαμβάνει κάποιος συντηρητικός προσπαθεί να αναιρέσει κάθε αποκέντρωση που έχει κάνει ο προηγούμενος προοδευτικός και τούμπαλιν. Να διαλέξουν επιτέλους το μοντέλο κι ας το εφαρμόσουν μέχρι τέλους. Αυτή είναι η ευκαιρία μίας κυβέρνησης συνεργασίας, όχι η διακομματική κατάληψη κρατικών θέσεων, ή οι διακομματικές προσλήψεις μέσω εταιρειών "κοινωφελούς" σκοπού. 

Αν δεν αποφασίσουμε τα βασικά, δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει ταξινόμηση δομών σύμφωνα με το σκοπό ύπαρξης τους αφού αυτό δεν έχει ακόμα συμφωνηθεί συλλογικά, και έτσι το κράτος δεν θα καταλήξει ποτέ σε εφαρμοσμένη πολιτική με αποτελέσματα. Και κάπου εδώ, η κουβέντα για το μεγαλύτερο, μικρότερο, επιτελικό ή μη κράτος μετατρέπεται σε απλή κενολογία, αφού συζητάμε για το πως θα κάνουμε κάτι που δεν έχουμε αποφασίσει ότι θέλουμε να το κάνουμε. 

Έτσι, σε κάθε τραπέζι αποφάσεων, από την αίθουσα συνεδριάσεων της Βουλής μέχρι το πάνελ του τελευταίου τοπικού τηλεοπτικού σταθμού(...), όταν κάποιος δει ότι η συζήτηση δεν είναι υπέρ των απόψεων του, καταφεύγει στο "ναι μεν αλλά...", όπου αμφισβητείται ακόμα και το αν η Γη γυρίζει γύρω από τον Ήλιο. 

Όποιος διαφωνήσει με αυτή την λογική είναι φασίστας, προδότης, Τσολάκογλου και άλλα πολλά τιμημένα κοσμητικά της δημοκρατίας μας. Και ίσως να είναι, δεν ξέρω, αφού εδώ και 180 χρόνια δεν έχουμε καταφέρει να συναποφασίσουμε για τα βασικά. Αυτά που άλλοι έλυσαν με επαναστάσεις και άλλοι με το Διαφωτισμό. Αυτό που ξέρω είναι ό,τι σε αυτό το πλαίσιο, η δολοφονία του Καποδίστρια είναι δικαιολογημένη - εξόντωση του αντιπάλου, όταν αυτός προχωρήσει αποφασιστικά σε αλλαγές που έκρινε σκόπιμες. Σε μία κοινωνία που δεν έχει αποφασίσει που βρίσκεται, τι θέλει και που πάει, όποιος "το πάρει πάνω του" κινδυνεύει από όσους διαφωνούν μαζί του. 

Αυτό αφανίζει κάθε πεδίο αλλαγής, αφήνοντας το κενό να καταληφθεί από την διαφθορά και το μικροσυμφέρον, αφού εκεί οι όροι συνεννόησης είναι απτοί - εύκολοι. Ο καθένας παίρνει αυτό που θέλει σε κάποιο βαθμό, και όλοι μαζί προχωρούν στο επόμενο θέμα. Προσομοιάζει δημοκρατική λειτουργία, μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: δεν λειτουργεί. 

Ο όρος για να δουλέψει ένα τέτοιο χαοτικό μοντέλο, είναι να βρέχει ο ουρανός λεφτά. Να μην χρειάζεται να δουλεύει κανείς, να μην υπάρχει φορολογία, και άλλα πολλά υπέροχα που υπόσχονται οι πολιτευτές μας σε κάθε ευκαιρία, αφού όσο δεν συμφωνούμε στο τι είναι ετούτος ο κόσμος, "ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός". Δεν είναι όμως. Ζήσαμε σαν να ήταν για πολύ καιρό, με διάφορα κόλπα και τώρα κάπου φτάσαμε στο αδιέξοδο. Όλες αυτές οι μικρές συμφωνίες είχαν κόστη, τα οποία σωρεύτηκαν σε ένα τεράστιο χρέος. 

Η ελληνική κοινωνία αποφάσισε να το αντιμετωπίσει και αυτό με τον δικό της τρόπο: άλλοι λένε δεν το μετράτε σωστά (Γεωργαντά), άλλοι το αρνούνται ως επαχθές (Καμμένοι), και άλλοι φτάνουν στο σημείο να αρνούνται την ύπαρξη της παγκόσμιας οικονομίας και άρα της συμμετοχής μας σε αυτή με συγκεκριμένους κανόνες, και απειλούν (με τι;) ότι θα ρίξουν τον καπιταλισμό. Όχι, δεν είμαστε τρελοί. Βολεμένοι του κερατά είμαστε, και θα προσπαθήσουμε να το τραβήξουμε από τα μαλλιά μέχρι εκεί που δεν πάει, σαν παιδί προσχολικής ηλικίας που δεν έχει μάθει να αναγνωρίζει κάτι πέρα από τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες. 

Οι χειρότεροι σε αυτή την ιστορία, είναι όσοι έχουν την ευθύνη να οδηγήσουν την κοινωνία σε συλλογικές αποφάσεις, για να προχωρήσουμε μπροστά. Όσοι επιδίωξαν και κατάφεραν να πάρουν αυτή την ευθύνη στα χέρια τους, αλλά επιλέγουν καθημερινά να αρνούνται την ανάληψη της. Αυτό είναι το αδιέξοδο, όχι το οικονομικό πρόβλημα. Το οικονομικό είναι το αποτέλεσμα, και δεν πρόκειται να λυθεί όσο δεν αποφασίζουμε τα βασικά. 

Μη μας παραξενεύει αν ο περισσότερος κόσμος μας κοιτάζει σήμερα με αδιαφορία, λύπηση ή οργή, είναι αναμενόμενο - εκείνοι έχουν ενηλικιωθεί εδώ και καιρό, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες τους. Εμείς κάνουμε τους παλαβούς, και επισήμως πλέον, με τα χρήματα των άλλων. Η ερώτηση είναι μέχρι πότε; 

Κυνηγήστε όσο θέλετε τους σημερινούς Κοντόσταυλους και Καποδίστριες αλλά να ξέρετε ότι στον πραγματικό κόσμο, αυτόν που γράφει στο τέλος την Ιστορία, οι υπόλογοι είστε εσείς. Όχι μόνο για την άρνηση σας να βγάλετε την χώρα από το τέλμα, ευθύνη που επιδιώξατε να αναλάβετε, αλλά για την χυδαιότητα των μέσων που επιστρατεύεστε καθημερινά για να το αποφύγετε με μοναδικό σκοπό την διαιώνιση του χρεοκοπημένου και ανεδαφικού σας μοντέλου. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα βρει έναν ουδέτερο και επιστημονικά αποδεκτό όρο για να το χαρακτηρίσει. Εγώ σήμερα, σαν πολίτης και σαν γονιός, μπορώ να σκεφτώ μόνο έναν: αλητεία. Χωρίς "ναι μεν αλλά".