Προοδευτικές γραφειοκρατίες σε δυσαρμονία με τη βάση

Στη δεκαετία του 90, τα προοδευτικά-σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης έκαναν μία πολύ απότομη στροφή, αφήνοντας πίσω την παραδοσιακή δυσπιστία τους απέναντι στις αγορές και τον καπιταλισμό. Δεν ήταν λάθος η στροφή - τα οικονομικά αποτελέσματα της δεκαετίας ήταν εξαιρετικά - αλλά ο άτσαλος τρόπος με τον οποίο έγινε αυτή η στροφή, χωρίς δικλείδες.

Τα λάθη που έγιναν ήταν πολλά - από το θεσμό του ενοικιαζόμενου εργαζόμενου του Σρέντερ, μέχρι την αδικαιολόγητη και ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών στην Ελλάδα μετά την υιοθέτηση του ευρώ. Η αγορά δεν μπορεί να ρυθμίσει τα πάντα. Το κράτος είχε ρυθμιστικό ρόλο, που πριν κάποια χρόνια απεμπόλησαν και οι προοδευτικοί. Σήμερα, επιχειρείται να βρεθεί ο δρόμος της επιστροφής. Οι Σοσιαλδημοκράτες παλεύουν για να κερδίσουν ξανά την εμπιστοσύνη των πολιτών και ειδικά των παραδοσιακών ψηφοφόρων τους στη βάση των αρχών και των αξιών τους.

Η πρώτη προσπάθεια του Κόρμπιν στη Βρετανία, ήταν να προτείνει την επιστροφή στα ‘70ς και γι’αυτό απέτυχε. Για καλή του τύχη, όμως, παρενέβησαν γρήγορα οι εσωκομματικά ισχυροί αντίπαλοι του, όσοι αγωνιούσαν να υπερασπιστούν τις επιλογές τους από την δεκαετία του ’90, αμφισβητώντας την ηγεσία του στη βάση του μη-εκλέξιμου «κακού αριστερού». 

Το αποτέλεσμα αυτής της αμφισβήτησης, ήταν πως η πρόταση του Κόρμπιν, αν και ελλιπής, έμοιασε ειλικρινής και άρα θεμιτή, αποκτώντας κινηματικά χαρακτηριστικά. Έτσι κατάφερε να επανεκλεγεί στην ηγεσία του κόμματος του, από τη βάση. Το χάσμα της κομματικής γραφειοκρατίας και βάσης, ήταν πλέον γεγονός. 

Το ίδιο συνέβη, με αντίστοιχα χαρακτηριστικά, με τον «σοσιαλιστή Μπέρνυ» στις ΗΠΑ, όταν το κόμμα των Δημοκρατικών φάνηκε να υποστηρίζει την υποψηφιότητα της Κλίντον - της συζύγου του Προέδρου που απορύθμισε την αμερικανική αγορά όσο κανείς πριν από αυτόν. Κανείς δεν θα μάθει ποτέ αν η Κλίντον αδικήθηκε ως υποψηφιότητα απέναντι στον Τραμπ από αυτή την παρέμβαση του κόμματός της, μία παρέμβαση που την έκανε να φαίνεται απολύτως συστημική, όταν το ζητούμενο ήταν το disruption της τρέχουσας πραγματικότητας. 

Το ίδιο είδαμε και με τον Σάντσες στην Ισπανία, που επανεξελέγει στην ηγεσία του κόμματος του πριν μερικές εβδομάδες. Δεν είδαμε να γίνεται το ίδιο στην ηγεσία των Σοσιαλιστών της Γερμανίας, όπου ο Σουλτς έγινε υποψήφιος για την Καγκελαρία χωρίς διαδικασία βάσης. Όσο καλά κι αν ξεκίνησε, μοιάζει να μην καταφέρνει να αποκτά τα κινηματικά χαρακτηριστικά που απαιτούν οι καιροί, για να ανατρέψει μία ομολογουμένως πετυχημένη Καγκελάριο - ανεξαρτήτως αν εμείς διαφωνούμε ή συμφωνούμε με τις εκάστοτε πολιτικές της.

Όταν γράφουμε «το απαιτούν οι καιροί», η αναφορά είναι στην ανισότητα που διευρύνθηκε από την παγκοσμιοποίηση, την φοροαποφυγή μέσω φορολογικών παραδείσων και χαριστικών διατάξεων στους ισχυρούς, όσο και την αίσθηση πως οι πολιτικές ηγεσίες σκέφτονται πρώτα τους χρηματοδότες των επόμενων εκλογών και πολύ μετά τη μεσαία ή την εργατική τάξη. Αρκεί να θυμηθούμε το σύνθημα του Μπέρνυ, που επαναλάμβανε σε κάθε ομιλία του «ο μέσος όρος δωρεάς στην καμπάνια μου είναι τα $27», ως απόδειξη μίας καθαρής από ειδικά συμφέροντα καμπάνιας. Μίας καμπάνιας από τους πολλούς, για τους πολλούς.

Πίσω στη Βρετανία και τον Κόρμπιν. Μετά την επανεκλογή του στην ηγεσία των Εργατικών, απελευθερωμένος από την ανάγκη μίας δραστικής (και ανεδαφικής) προσπάθειας διαφοροποίησης του από ό,τι εκπροσωπούσε το κόμμα του μετά τον Μπλερ, δόμησε μία ατζέντα που κινητοποίησε, με σύνθημα «Για τους πολλούς». 

Ο Κόρμπιν ‘ξέπλυνε’ τους Εργατικούς από τα λάθη του παρελθόντος και νίκησε κατά κράτος κάθε πρόβλεψη για συντριβή του στις χθεσινές εκλογές. Αν μπορούσε και ο ίδιος να ‘ξεπλυθεί’ από το στίγμα του επικίνδυνου (τον κατηγορούν ακόμα και για φιλοτρομοκράτη), ένα στίγμα που του κόλλησαν και οι εσωκομματικοί του αντίπαλοι, πιθανότατα να πήγαινε ακόμα καλύτερα. Θα δούμε τι θα γίνει αν/όταν υπάρξει επαναληπτική ψηφοφορία, ή μία νέα κάλπη σε μερικούς μήνες, μετά από μία συντηρητική κυβέρνηση μειοψηφίας (δεν ζουν πολύ στο ΗΒ).

Μέχρι χθες, οι κομματικές γραφειοκρατίες μπορούσαν να μιλούν για «μη εκλέξιμους» - πως οι διαδικασίες βάσης προκρίνουν υποψήφιους που δεν ψηφίζει κανείς άλλος πλην του κομματικού πυρήνα. Όχι πια. Η νίκη Κόρμπιν, αν και δεύτερος, είναι δεδομένη, όταν η Τ. Μαίη θεωρούνταν σίγουρη για ενίσχυση της αυτοδυναμίας της μέχρι χθες, για να καταλήξει να χάνει και αυτή που είχε.

Υπάρχει και ομαλότερη λύση για τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που πασχίζουν να πείσουν εκ νέου, αν το θελήσουν όσοι παρήλθαν, όσοι αποτελούν το παρόν και όσοι το μέλλον τους. Απαιτεί τη συνεργασία όλων στη βάση των αξιών και αρχών τους, όχι των προσώπων ή της υπεράσπισης των λαθών του παρελθόντος, αλλά μέσα από ειλικρινή αποτίμηση του τι τελικά υπηρέτησε τις προοδευτικές ιδέες και τι θα έκαναν αλλιώς, με όσα γνωρίζουν σήμερα. Η αλήθεια σώζει, ακόμα και τη σοσιαλδημοκρατία.

Είναι ο μόνος τρόπος, αν θέλουν να ακουστούν και να πείσουν οι προτάσεις τους σήμερα, σεβόμενες τον πυρήνα των ιδεών τους, με συνέπεια στο διαχρονικό αίτημα για περισσότερη Δημοκρατία, εσωκομματικά, όσο και στο κράτος, με εμπιστοσύνη στην κρίση των πολλών. Αν δεν τα καταφέρουν να δουλέψουν μαζί, υπάρχει και ο δρόμος του Κόρμπιν, αλλά ίσως πάρει λίγο παραπάνω, χαρίζοντας δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες στην κάθε Μαίη, στον κάθε Τσίπρα.

σχετικά:

- Κανείς δεν ψηφίζει αυτό που δεν τον υπηρετεί

- CETA, Ευρώπη και Δημοκρατία

- Η ανισότητα τρέφει το μίσος

- Η σοσιαλδημοκρατία να κηρύξει τον πόλεμο στα «Trickle Down Economics»

Με “ξύλινα σπαθιά” | #kinimaSyn17

Με την ανοχή της γυναίκας μου και την απορία των παιδιών μου, τα τελευταία δυόμισι χρόνια, συμμετέχω στο Κίνημα. Με αντίστοιχους όρους, κάποιοι δυσκολότερους και κάποιοι ευκολότερους, συμμετέχουν και άλλοι, που γίναμε φίλοι και σύντροφοι μέσα από μία διαδικασία πολιτικής δουλειάς που σήμερα θα παρουσιαστεί στην Συνδιάσκεψη του μικρού μας κόμματος.

Στην απορία φίλων “γιατί ασχολείσαι τόσο”, η απάντηση για όλους μας είναι αυτονόητη, “γιατί δεν μπορώ να κάνω αλλιώς”. Τις κακές μέρες, μπορεί να μας πέρασε και η σκέψη “γιατί δεν ασχολείσαι όσο πρέπει εσύ”. Η πολιτική δεν θα φέρει καρπούς από μόνη της, όπως ένα χωράφι δεν θα καλλιεργηθεί από μόνο του. Τα κοινά, είναι το συλλογικό μας χωράφι - όλων μας. Η κακή σοδειά που παρατηρείται όποτε στήνεται κάλπη, είναι ευθύνη πολλών, αλλά κυρίως όσων δεν έσπειραν - πολιτικών και πολιτών.

Αυτά τα δυόμιση χρόνια, το Κίνημα, δουλεύει. Χωρίς χρήματα, χωρίς μεγάλους ή μικρούς χορηγούς, χωρίς όλους όσους χρειάζεται η παραγωγή πολιτικής υπό κανονικές συνθήκες. Χωρίς όλους όσους διαμορφώνουν με ψυχραιμία τα κοινωνικά αιτήματα απαιτώντας από την πολιτική να απαντήσει. 

Αυτά τα δυόμιση χρόνια, το Κίνημα έπρεπε να διαμορφώνει και το αίτημα και την απάντηση. Παλαίμαχοι της πολιτικής, νεοεισερχόμενοι - ψημένοι και μη, αλλά όλοι μπαρουτοκαπνισμένοι από το χτικιό του “μπορούσαν όλα να έχουν τελειώσει - να έχει αλλάξει η χώρα και δεν το κάναμε - δεν μας άφησαν”. Λοιδορηθήκαμε και απειληθήκαμε για “τις ιδέες του Γιωργάκη” - αυτές που σήμερα είναι αυτονόητες αλλά ουδείς τολμάει να υλοποιήσει. Λοιδορηθήκαμε και απειληθήκαμε γιατί ακόμα δηλώνουμε σοσιαλιστές, ακόμα και από αυτούς που τις υπόλοιπες μέρες διαβάζουν τα άρθρα του Economist για το Σκανδιναβικό μοντέλο και απορούν γιατί δεν μπορούμε και εμείς.

Αυτά τα δυόμιση χρόνια, όμως, έγινε και κάτι άλλο. Το Κίνημα απέδειξε τη θεωρία του αεικίνητου: δεν σταμάτησε να κινείται μπροστά, παρά τις ελλείψεις όσων μέχρι χθες θεωρούνταν απαραίτητα για ένα κόμμα - από διοικητικούς υπαλλήλους, μέχρι “δικούς του” στα ΜΜΕ και κράτος. Ό,τι έγινε, το κάναμε εμείς. Ό,τι χρειαζόταν, το κάναμε εμείς. Όπως και όσο μπορούσαμε. Από τη μάχη για την ΕΛΣΤΑΤ (για το τι πραγματικά συνέβη στη χώρα), μέχρι το προσφυγικό.

Ο λόγος είναι ένας - η πίστη σε ένα πυρήνα ιδεών και αξιών που μπορούν να δώσουν λύσεις. 

Είμαστε φεμινιστές γιατί το λένε οι γραφές του προοδευτισμού, ή γιατί δεν περισσεύει κανείς, την ώρα που προβληματιζόμαστε συλλογικά για το braindrain. 

Ο φαλλοκράτης, ο οπαδός της πατριαρχίας που δεν αναγνωρίζει την ισότητα των φύλων, δεν είναι απλά ένας πατροπαράδοτος τύπος, αλλά κάποιος που λέει πως το 52% του πληθυσμού είναι για πέταμα, συγκαλυμμένα, με αφηγήσεις για τη συγχωρεμένη τη μάνα του και τα παλιά καλά τα χρόνια. Τότε που οι γυναίκες ήταν κτήμα των ανδρών - πατεράδων, αδερφών και συζύγων. 

Μας λέει επίσης πως ένα 8% ή 10% του πληθυσμού είναι επίσης για πέταμα, μέχρι στέρησης βασικών δικαιωμάτων, γιατί δεν έχει τα ίδια γούστα με την πλειοψηφία στην καρδιά και το κρεβάτι του - γιατί είναι gay, trans, ή ό,τι άλλο τραβάει η ψυχή του. 

Μας λέει πως οι ναρκομανείς είναι σκουπίδια και εξ' ορισμού ποινικοί, αλλά δεν μας λέει πως η δική του μέθοδος των διώξεων δεν έχουν βοηθήσει ούτε τους εξαρτημένους, ούτε όσους τους συναντούν μπροστά από την πόρτα τους την ώρα που βγαίνουν για να πάνε τα παιδιά τους στο σχολείο. 

Μας λέει πως οι μετανάστες είναι επίσης για πέταμα, στη βάση του αίματος και της καταγωγής. Είναι αυτοί που θέλουν κοινωνικούς αποκλεισμούς ακόμα και στη βάση κομματικών φρονημάτων. Πολλοί τα γράφουν με υπολογιστές ή τηλέφωνα της apple, του Συριακής καταγωγής Steve Jobs. Είναι αυτοί, που τη λίθινη εποχή εναντιώθηκαν στη χάλκινη - μία από τα ίδια, αλλά με facebook.

Μας λέει πως η κλιματική αλλαγή είναι hoax, πως τα Ηνωμένα Έθνη είναι περιττά, πως μπορεί μία χώρα σαν την Ελλάδα να ζήσει μόνη, έξω απο ευρύτερες δομές διακυβέρνησης όπως η ΕΕ.

Μας λέει πολλά, αλλά δεν έχει καμία λύση, αφού θέλουν όλα να μείνουν τα ίδια, μην και απειληθεί ο αυταρχισμός και η κυριαρχία του.

Ο προοδευτικός πυρήνας ιδεών και αξιών, δεν είναι προσωπικό κέφι ή γούστο, αλλά είναι αυτός που μπορεί να δώσει λύσεις. Είναι αυτός που μπορεί να φέρει την ανάπτυξη μέσα από ανθρώπινες αλλαγές που θα βελτιώσουν τη ζωή όλων μας, χωρίς να συζητάει για 6 μήνες πόσο θα είναι ο ΦΠΑ στο σουβλάκι - το ζήσαμε και αυτό, με τη χώρα να πνίγεται. Αυτός ο πυρήνας ήταν το καύσιμο στα δικά μας τρακτέρ εδώ και δυόμιση χρόνια, με αυτόν δουλέψαμε και θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε, κάθε μέρα, σε κάθε παρέμβαση, σε κάθε email, σε κάθε δελτίο τύπου, σε κάθε σκέψη και κάθε πρόταση. 

Αυτός ο προοδευτικός πυρήνας οδηγεί τη φετινή Συνδιάσκεψη του Κινήματος, με τρία κείμενα (καταστατικό, πολιτικό, προγραμματικό) και τέσσερα εργαστήρια επεξεργασίας θέσεων, ξεκινώντας μία ανοιχτή διαβούλευση με την κοινωνία μέχρι την επόμενη συνάντηση μας - είτε είναι Συνέδριο, είτε μία ακόμα κάλπη. Το κάλεσμα είναι ανοιχτό. Τα κείμενα και οι απόψεις μας δεν είναι θέσφατα - κάθε άλλο. Θα γίνουν καλύτερα, όσο ευρύτερη είναι η συμμετοχή των πολιτών και των κοινωνικών φορέων και οργανώσεων. Ας μου επιτραπεί, όμως, μία στιγμή μόνο περηφάνιας, για όσους σκίστηκαν για να φτάσουμε μέχρι εδώ.

Συνεχίζω να πιστεύω πως η ζωή δεν είναι αλλού, είναι αλλιώς.