Αν θα έχεις να φας είναι πολιτική. Οι σχέσης παραγωγής - κατανάλωσης είναι πολιτική. Η κοινωνική συνοχή είναι θέμα πολιτικής. Το αν θα οδηγηθούμε σε εσωτερικές ή εξωτερικές συρράξεις είναι θέμα πολιτικής. Το αν θα έχεις ελεύθερο πεζοδρόμιο να περπατήσεις ελεύθερα είναι θέμα πολιτικής. Όλα είναι πολιτική - δεν ξεφεύγει τίποτα.
Η απουσία της τα τελευταία χρόνια πονάει. Πιθανολογώ ότι η υποχώρηση ξεκίνησε λίγο πριν και οδήγησε στην εκλογή Μπους, του οποίου η Προεδρία ήταν καταστροφική. Η πολιτική έχει γκρι ζώνες (με την καλή έννοια). Η πολιτική υπάρχει στο μέσο που συναντιούνται οι περισσότεροι, όχι γιατί ακολουθούν "σαν κοπάδι" όπως θα προσπαθήσει να σε πείσει ο επαναστάτης της γειτονιάς σου, αλλά γιατί όλοι αυτοί έκαναν κάποιο συμβιβασμό για να συνυπάρξουν με άλλους.
Το δόγμα Μπους ήταν "ή μαζί μου, ή εχθρός μου". Αντίστοιχος είναι και ο προεκλογικός λόγος του Μιτ Ρόμνευ, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ, αντιμετωπίζει το ποσοστό όσων δεν θα τον ψηφίσουν σαν κρατικοδίαιτα, ανίκανα υποκείμενα, χωρίς λόγο ή δικαίωμα συμμετοχής στο "Αμερικάνικο όνειρο".
Ευτυχώς για εκείνους έχουν εναλλακτική· την επέλεξαν ήδη μία φορά και μακάρι να το επαναλάβουν. Στην Ευρώπη όμως; Ποιος παράγει πολιτική; Ο Μπαρόζο; Τα οικονομικά πακέτα αναδιανομής από μόνα τους δεν είναι πολιτική, αλλά ένα πολύ καλό εργαλείο αναδιανομής που χαραμίζεται. Ο Βαν Ρομπούι; Η Γερμανίδα Καγκελάριος; Ποιος;
Ο Ευρωπαίος Στρος Καν, στο διεθνές ΔΝΤ, ήταν η τελευταία περίπτωση παραγωγής πολιτικής με επίδραση στα ευρωπαϊκά θέματα στο σύνολο τους.
Η κρίση που θα υφιστάμεθα με βεβαιότητα για την επόμενη πενταετία, αν όχι δεκαετία, μπορούσε να έχει εξελιχθεί τελείως διαφορετικά αν υπήρχε πολιτική στην Ευρώπη. Αν μπορούσαν να το 2010 να στρίψουν για λίγο το βλέμμα τους μακριά από τα χαρτιά, και να δουν την ευρύτερη εικόνα. Δεν το έκαναν, γιατί δεν είναι πολιτικοί. Αν ήταν, θα είχαν διαγνώσει την πορεία από το 2005, ή '06, ή έστω '07 και θα είχαν προετοιμαστεί τόσο οι ίδιοι όσο και οι λαοί. Στο σύγχρονο ευρωπαϊκό κόσμο ασκεί περισσότερη πολιτική η ΕΚΤ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρά οι εκλεγμένοι, αλλά δεν πρόκειται για κάποια συνωμοσία, όπως αρέσκονται να βελάζουν οι ανόητοι. Η ΕΚΤ και το ΔΝΤ ανοίγουν το δρόμο επιλύοντας μεσοπρόθεσμα οικονομικά ζητήματα· η απουσία πολιτικής είναι το καταστροφικό. Η αδράνεια και η δειλία, ή ανημποριά, των εκλεγμένων.
Οι πολιτικοί σπατάλησαν το περιθώριο που δίνει ο πολιτικός χρόνος σε αυτάρεσκες και μικρόνοες επιδιώξεις, όπως αυτές της επανεκλογής τους. Θεμιτή η προσωπική φιλοδοξία, φτάνει να μην καταλαμβάνει τα πάντα - να μην ακυρώνει το κύριο σκοπό ύπαρξης σου σε μία καρέκλα.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι επιλογές της κορυφής πάντα ποτίζουν την βάση. Έτσι, ακόμα και οι πιο ριζοσπαστικές ομάδες της βάσης ακολούθησαν το λάθος. Ακραίο παράδειγμα οι αντιεξουσιαστές που κινούνται πλέον στην καρδιά του δόγματος Μπους: "ή μαζί μας, ή εχθροί μας", ό,τι πιο εξουσιαστικό δηλαδή έχει ακουστεί στο σύγχρονο κόσμο.
Όσο βαθαίνει η κρίση, τόσο περισσότερο θα ξεπηδούν μικρές φωτισμένες ομάδες που θα βρίσκουν το κουράγιο να διαφοροποιηθούν, να κοιτάξουν την κοινωνία και να δουλέψουν για αυτή. Δυστυχώς δεν αρκεί, εφόσον παράλληλα θα ξεπηδούν ακόμα περισσότερες, και μαζικότερες, που θα εκμεταλλεύονται τον φόβο και τον πόνο για να αποκτήσουν περισσότερη ισχύ ισοπεδώνοντας στο πέρασμα τους όποιον έχουν ορίσει "εχθρό". Ομάδες μίσους και πόνου, όπως είναι σε εμάς η Χρυσή Αυγή θα εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τα προβλήματα που θα συνεχίσει να δημιουργεί το κενό πολιτικής.
Υπάρχει ελπίδα; Πάντα υπάρχει ελπίδα. Αλλά στη σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Η επανεκλογή Ομπάμα ίσως είναι μέρος της, αλλά και πάλι δεν είναι αρκετή για την Ευρώπη. Θα βοηθήσει μόνο αν ξεκινήσουμε κάτι εμείς εδώ.
Η ευκαιρία της κρίσης, βρίσκεται στην σφοδρότητα της. Όσο δεν δίνεται η σωστή λύση, η κρίση θα κλιμακώνεται. Μέχρι να πάρουμε την απόφαση να κινηθούμε πολιτικά. Τα οικονομικά έπονται, χωρίς να ασπάζομαι σε καμία περίπτωση την μονομανή απέχθεια της σημερινής αριστεράς (και όχι μόνο) για τα δεδομένα και ό,τι είναι μετρήσιμο. Αυτές οι παιδικότητες άλλωστε είναι μέρος του σημερινού προβλήματος.
Αυτή η σφοδρότητα της κρίσης, το μόνο στοιχείο στο οποίο μπορεί να ελπίζει κανείς σήμερα ως μέσο πίεσης, μεταφράζεται σε δυστυχία και κακουχία για τους πολλούς. Μέχρι να υπάρξει πάλι πολιτική για να λύσει όσα έφερε το κενό των τελευταίων δεκαετιών.
Κανείς μας δεν θα πάρει πίσω την δεκαετία που χάσαμε. Το γαμώτο είναι ότι όλα αυτά μπορούσαμε να τα έχουμε αποφύγει. Μακάρι να δούμε, έστω τώρα, ποιο είναι το ζητούμενο με καθαρή σκέψη. Δεν χρειάζεται να γυρίσουμε στο '45 - μπορούμε κι αλλιώς.
Όσο για τα μη πολιτικά μορμολίκια που καλούνται να κυβερνήσουν (περιλαμβάνει και την αντιπολίτευση) στο μεσοδιάστημα, καλά θα κάνουν να αποφύγουν την περαιτέρω όξυνση και ριζοσπαστικοποίηση των κοινωνιών τους. Ας αισθανθούν την σοβαρότητα της κατάστασης όσο αντιδραστικοί και αν είναι, κι ας φυλάξουν ότι μπορούν μέχρι να αντικατασταθούν.
Είπαμε, πάντα υπάρχει ελπίδα. Ακόμα κι αν δεν αφορά άμεσα την δική σου ζωή αλλά αυτή των παιδιών σου, πάλι ελπίδα είναι. Ικανή να σε πάει μπροστά.
Η απουσία της τα τελευταία χρόνια πονάει. Πιθανολογώ ότι η υποχώρηση ξεκίνησε λίγο πριν και οδήγησε στην εκλογή Μπους, του οποίου η Προεδρία ήταν καταστροφική. Η πολιτική έχει γκρι ζώνες (με την καλή έννοια). Η πολιτική υπάρχει στο μέσο που συναντιούνται οι περισσότεροι, όχι γιατί ακολουθούν "σαν κοπάδι" όπως θα προσπαθήσει να σε πείσει ο επαναστάτης της γειτονιάς σου, αλλά γιατί όλοι αυτοί έκαναν κάποιο συμβιβασμό για να συνυπάρξουν με άλλους.
Το δόγμα Μπους ήταν "ή μαζί μου, ή εχθρός μου". Αντίστοιχος είναι και ο προεκλογικός λόγος του Μιτ Ρόμνευ, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ, αντιμετωπίζει το ποσοστό όσων δεν θα τον ψηφίσουν σαν κρατικοδίαιτα, ανίκανα υποκείμενα, χωρίς λόγο ή δικαίωμα συμμετοχής στο "Αμερικάνικο όνειρο".
Ευτυχώς για εκείνους έχουν εναλλακτική· την επέλεξαν ήδη μία φορά και μακάρι να το επαναλάβουν. Στην Ευρώπη όμως; Ποιος παράγει πολιτική; Ο Μπαρόζο; Τα οικονομικά πακέτα αναδιανομής από μόνα τους δεν είναι πολιτική, αλλά ένα πολύ καλό εργαλείο αναδιανομής που χαραμίζεται. Ο Βαν Ρομπούι; Η Γερμανίδα Καγκελάριος; Ποιος;
Ο Ευρωπαίος Στρος Καν, στο διεθνές ΔΝΤ, ήταν η τελευταία περίπτωση παραγωγής πολιτικής με επίδραση στα ευρωπαϊκά θέματα στο σύνολο τους.
Η κρίση που θα υφιστάμεθα με βεβαιότητα για την επόμενη πενταετία, αν όχι δεκαετία, μπορούσε να έχει εξελιχθεί τελείως διαφορετικά αν υπήρχε πολιτική στην Ευρώπη. Αν μπορούσαν να το 2010 να στρίψουν για λίγο το βλέμμα τους μακριά από τα χαρτιά, και να δουν την ευρύτερη εικόνα. Δεν το έκαναν, γιατί δεν είναι πολιτικοί. Αν ήταν, θα είχαν διαγνώσει την πορεία από το 2005, ή '06, ή έστω '07 και θα είχαν προετοιμαστεί τόσο οι ίδιοι όσο και οι λαοί. Στο σύγχρονο ευρωπαϊκό κόσμο ασκεί περισσότερη πολιτική η ΕΚΤ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρά οι εκλεγμένοι, αλλά δεν πρόκειται για κάποια συνωμοσία, όπως αρέσκονται να βελάζουν οι ανόητοι. Η ΕΚΤ και το ΔΝΤ ανοίγουν το δρόμο επιλύοντας μεσοπρόθεσμα οικονομικά ζητήματα· η απουσία πολιτικής είναι το καταστροφικό. Η αδράνεια και η δειλία, ή ανημποριά, των εκλεγμένων.
Οι πολιτικοί σπατάλησαν το περιθώριο που δίνει ο πολιτικός χρόνος σε αυτάρεσκες και μικρόνοες επιδιώξεις, όπως αυτές της επανεκλογής τους. Θεμιτή η προσωπική φιλοδοξία, φτάνει να μην καταλαμβάνει τα πάντα - να μην ακυρώνει το κύριο σκοπό ύπαρξης σου σε μία καρέκλα.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, οι επιλογές της κορυφής πάντα ποτίζουν την βάση. Έτσι, ακόμα και οι πιο ριζοσπαστικές ομάδες της βάσης ακολούθησαν το λάθος. Ακραίο παράδειγμα οι αντιεξουσιαστές που κινούνται πλέον στην καρδιά του δόγματος Μπους: "ή μαζί μας, ή εχθροί μας", ό,τι πιο εξουσιαστικό δηλαδή έχει ακουστεί στο σύγχρονο κόσμο.
Όσο βαθαίνει η κρίση, τόσο περισσότερο θα ξεπηδούν μικρές φωτισμένες ομάδες που θα βρίσκουν το κουράγιο να διαφοροποιηθούν, να κοιτάξουν την κοινωνία και να δουλέψουν για αυτή. Δυστυχώς δεν αρκεί, εφόσον παράλληλα θα ξεπηδούν ακόμα περισσότερες, και μαζικότερες, που θα εκμεταλλεύονται τον φόβο και τον πόνο για να αποκτήσουν περισσότερη ισχύ ισοπεδώνοντας στο πέρασμα τους όποιον έχουν ορίσει "εχθρό". Ομάδες μίσους και πόνου, όπως είναι σε εμάς η Χρυσή Αυγή θα εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τα προβλήματα που θα συνεχίσει να δημιουργεί το κενό πολιτικής.
Υπάρχει ελπίδα; Πάντα υπάρχει ελπίδα. Αλλά στη σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Η επανεκλογή Ομπάμα ίσως είναι μέρος της, αλλά και πάλι δεν είναι αρκετή για την Ευρώπη. Θα βοηθήσει μόνο αν ξεκινήσουμε κάτι εμείς εδώ.
Η ευκαιρία της κρίσης, βρίσκεται στην σφοδρότητα της. Όσο δεν δίνεται η σωστή λύση, η κρίση θα κλιμακώνεται. Μέχρι να πάρουμε την απόφαση να κινηθούμε πολιτικά. Τα οικονομικά έπονται, χωρίς να ασπάζομαι σε καμία περίπτωση την μονομανή απέχθεια της σημερινής αριστεράς (και όχι μόνο) για τα δεδομένα και ό,τι είναι μετρήσιμο. Αυτές οι παιδικότητες άλλωστε είναι μέρος του σημερινού προβλήματος.
Αυτή η σφοδρότητα της κρίσης, το μόνο στοιχείο στο οποίο μπορεί να ελπίζει κανείς σήμερα ως μέσο πίεσης, μεταφράζεται σε δυστυχία και κακουχία για τους πολλούς. Μέχρι να υπάρξει πάλι πολιτική για να λύσει όσα έφερε το κενό των τελευταίων δεκαετιών.
Κανείς μας δεν θα πάρει πίσω την δεκαετία που χάσαμε. Το γαμώτο είναι ότι όλα αυτά μπορούσαμε να τα έχουμε αποφύγει. Μακάρι να δούμε, έστω τώρα, ποιο είναι το ζητούμενο με καθαρή σκέψη. Δεν χρειάζεται να γυρίσουμε στο '45 - μπορούμε κι αλλιώς.
Όσο για τα μη πολιτικά μορμολίκια που καλούνται να κυβερνήσουν (περιλαμβάνει και την αντιπολίτευση) στο μεσοδιάστημα, καλά θα κάνουν να αποφύγουν την περαιτέρω όξυνση και ριζοσπαστικοποίηση των κοινωνιών τους. Ας αισθανθούν την σοβαρότητα της κατάστασης όσο αντιδραστικοί και αν είναι, κι ας φυλάξουν ότι μπορούν μέχρι να αντικατασταθούν.
Είπαμε, πάντα υπάρχει ελπίδα. Ακόμα κι αν δεν αφορά άμεσα την δική σου ζωή αλλά αυτή των παιδιών σου, πάλι ελπίδα είναι. Ικανή να σε πάει μπροστά.
