Πολιτικά, το πείραμα «Καμίνη – Μπουτάρη» το 2010 αφορούσε το δυσεπίλυτο (όπως αποδεικνύεται 4 χρόνια μετά) ζήτημα της συνεργασίας κομματικών δυνάμεων σε μία προγραμματική βάση για το καλό του δημοσίου συμφέροντος και των πολιτών. Η επιτυχία στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μεταφέρθηκε ποτέ στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Μικροπολιτικά συμφέροντα και έλλειψη εμπιστοσύνης ήταν οι βασικοί λόγοι της αποτυχίας όπως και η έλλειψη απτού στόχου, κάτι που στην τοπική αυτοδιοίκηση ήταν ευκολότερο ειδικά όσο οι μεγαλύτεροι κομματικοί παίκτες της κεντροαριστεράς θεωρούσαν χαμένη μάχη της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και δεν θέλησαν να εμπλακούν (οι δήμοι αυτοί ήταν στη δεξιά για δεκαετίες). Ευτυχώς.
Η πρόταση απευθύνεται κυρίως προς τον κ. Καμίνη, ενώ θα μπορούσε να είναι προς την Πρωτοβουλία των Πέντε Δημάρχων για παράδειγμα, επειδή αφενός έχει δείξει ενδιαφέρον να προωθήσει νομοθετικές προτάσεις προς την κεντρική κυβέρνηση (διαδηλώσεις – διπλή ανάπλαση), ενώ αφετέρου υπήρχαν οι ειλικρινείς δηλώσεις Καμίνη και Σακελαρίδη περί μετεκλογικής συνεργασίας για για το καλό της πόλης.
Το πρόβλημα
Α. Τα ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ των δήμων χρησιμοποιούνται συχνά για την «επιμόρφωση» πολιτευτών στη δημόσια διοίκηση. Μέχρι να μάθουν συχνά παγώνουν κάθε δραστηριότητα, ενώ γίνονται πολλά λάθη με κόστος για τις πόλεις τους - οικονομικό όσο και ανταποδοτικό σε υπηρεσίες. Επίσης συνήθης είναι η αλλαγή τους ανά 20 μήνες, με αποτέλεσμα την επανεκκίνηση του εκάστοτε οργανισμού, την εκ νέου διάπραξη λαθών, και τη διακοπή κάθε προηγούμενου προγραμματισμού - θετικού ή μη, δεν είναι της παρούσης.
Οι δε αστοχίες καλύπτονται από διακομματικό «πολιτικό πολιτισμό», όπου κάθε πιθανή δίωξη για σοβαρές περιπτώσεις προσκρούουν σε μία ρητορική περί κομματικής δίωξης. Αυτή η έλλειψη καταλογισμού ευθυνών, και λογοδοσίας, μεταφέρεται από την κορυφή (το Διοικητικό Συμβούλιο και το Προεδρείο) σε όλη την δομή της διοίκησης (διευθυντές, τμηματάρχες, υπαλλήλους) με τα γνωστά αποτελέσματα που βλέπουμε στις εκθέσεις Ρακιντζή και ευκαιριακά δημοσιεύματα.
Β. Η πολιτική πόλωση που παρατηρείται στην κοινωνία είναι διαλυτική, τόσο σε ό,τι αφορά τους θεσμούς και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς, όσο και για την κοινωνία την ίδια. Οι αλληλοκατηγορίες στα τηλεοπτικά πάνελ, και η αναγκαστική χειραγώγηση της πραγματικότητας για την εξυπηρέτηση της εφήμερης αντιπαράθεσης μεταφέρονται και σε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, στις διοικήσεις, τα συνδικαλιστικά όργανα και τα διοικητικά συμβούλια δημιουργώντας τεράστιες καθυστερήσεις στους 20μηνους κύκλους της κάθε διοίκησης.
Η πρόταση
Η πρόταση είναι απλή: νομοθετική πρωτοβουλία προς την Βουλή για την κατάργηση των δεκαπενταμελών διοικητικών συμβουλίων, και αντικατάσταση τους από Γενικούς Διευθυντές που θα προσλαμβάνονται με ανοιχτή διαδικασία, πενταετούς θητείας, και αμοιβή που θα εξαρτάται του οικονομικού κυρίως μεγέθους του οργανισμού, που συνήθως συνάδει της ευθύνης ακόμα κι όταν το αντικείμενο είναι κοινωνικού χαρακτήρα (βλ. βρεφοκομείο).
Τι επιτυγχάνεται - οι παράμετροι:
1. Τα ΝΠΔΔ και τα ΝΠΙΔ είναι κομμάτι της δημόσιας διοίκησης, και οφείλουν να έχουν σταθερές διοικήσεις, με γνώση του αντικειμένου, σταθερούς στόχους και παρακολούθηση εκπλήρωσης αυτών, με λογοδοσία και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που έχει συμφωνηθεί με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση μεταξύ των εκλεγμένων πολιτικών δυνάμεων.
2. Τα διοικητικά συμβούλια λειτουργούν ανασταλτικά, ενώ είναι συνήθως ανεπαρκή στην καθεαυτή διοικητική παρακολούθηση που τους έχει ανατεθεί από την σημερινή νομοθεσία. Το ρόλο της δημοκρατικής νομιμοποίησης και της συνδιαμόρφωσης μπορεί κάλλιστα να τον εκπληρώνει ετήσια το Δημοτικό Συμβούλιο με την ψήφιση σχεδίου που θα εκπονεί η πλειοψηφία σε διαβούλευση με τη μειοψηφία και την διοίκηση κάθε οργανισμού.
3. Έτσι, διασφαλίζεται και ο προγραμματισμός ανταποδοτικών στόχων και οικονομικών δαπανών, ενώ το έργο μπορεί να έχει αποκλειστικό υπεύθυνο και μία βάση απολογισμού στο κλείσιμο της χρονιάς αντί αυτού που γίνεται τώρα, τον απολογισμό στη βάση εκτέλεσης ενός κατά κανόνα πλασματικού προϋπολογισμού και θολής στοχοθεσίας αναλόγως τα κέφια του ή της προέδρου του Δ.Σ. Αυτή θα είναι και η βάση προσαρμογής του όποιου στρατηγικού σχεδιασμού από χρόνο σε χρόνο, όπως και αξιολόγησης των στόχων που μπαίνουν και των ανθρώπων που τους επιτυγχάνουν (ή μη).
4. Εν μέσω κρίσης, ο δήμος μείωσε σημαντικά τις θέσεις ευθύνης που είχαν δημιουργήσει οι προηγούμενες διοικήσεις για να εξυπηρετηθούν επιδοτούμενες αργομισθίες. Είναι θέμα δικαιοσύνης η επέκταση της ορθής αυτής λογικής στο πολιτικό προσωπικό, εξασφαλίζοντας παράλληλα την δημοκρατικότερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία, με όρους διαφάνειας και πραγματικής λογοδοσίας (αφού τώρα θα μπορούν να αποδοθούν ευθύνες χωρίς να θάβονται κάτω από διακομματικές συμφωνίες ή άλλες πολιτικές σκοπιμότητες).
5. Η αστειότητα της μείωσης της αντιμισθίας των δημοτικών Δ.Σ. από το Μεσοπρόθεσμο του Νοεμβρίου του 2012 μπορεί να κριθεί μόνο ως πρόσκληση σε ακατάλληλο πολιτικό προσωπικό, ή ως ταξικό φραγμό, αφού περιορίζει την ενασχόληση με τα κοινά μόνο σε όσους έχουν μεγάλη προσωπική περιουσία ή επιδιώκουν την πολιτική ανέλιξη, ακόμα και τον πλάγιο πλουτισμό.
6. Η πλειονότητα των δημοτικών ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ είναι επωφελή για τους δημότες, ειδικά μετά τον Καλλικράτη και την επιχειρούμενη σύνδεση του τοπικού - της γειτονιάς - με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και οφείλουμε να τους εξασφαλίσουμε τις καλύτερες δυνατόν διοικήσεις. Με την πρόταση αυτή δεν καταργείται η αυτοτέλεια, αλλά ενισχύεται μέσα από την καλύτερη λειτουργία τους, την απόκτηση «μνήμης» που δεν χάνεται με κάθε αλλαγή σύνθεσης Δ.Σ. και την ισχυροποίηση τους μέσα από τα αποτελέσματα που θα φέρνουν στην κοινωνία. Η δε σταθερότητα στην απόδοση τους, θα μπορέσει να εξασφαλίσει χορηγίες και συνεργασίες με βάθος χρόνου, αντί των σημερινών ευκαιριακών που δεν αφήνουν ούτε γνώση ούτε έργο.
Ελπίδα είναι πως μία τέτοια πρόταση θα μπορούσε να υιοθετηθεί από κοινού με τη μείζονα αντιπολίτευση του κ. Σακελαρίδη και της Ανοιχτής Πόλης, ως μία προσπάθεια αλλαγής του τρόπου λειτουργίας των δημοτικών επιχειρήσεων.
Τέλος, θα ήταν θετικό για την πόλη να δούμε στην πράξη τη συνεργασία που εξήγγειλαν οι κ.κ. Καμίνης και Σακελαρίδης το βράδυ των αποτελεσμάτων, με την παραχώρηση κάποιας αντιδημαρχίας στην αντιπολίτευση (απαιτεί επίσης νομοθετική παρέμβαση, στον Καλλικράτη).
Στη σημερινή καταστροφική πόλωση η από κοινού σύμπραξη σε προγραμματικό πλαίσιο προς όφελος της πόλης και του πολίτη θα αποτελούσε πολιτική επανάσταση, και απομάκρυνση από τη μεταφορά των εφήμερων και κατά κανόνα λαϊκιστικών κεντρικών κομματικών διλημμάτων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Θα ήταν ένα βήμα υπέρ της συναίνεσης και της κοινωνικής συνοχής, απέναντι στην πόλωση που τρέφει το φασισμό, ειδικά στην πρωτεύουσα. Θα ήταν ένα σαφές μήνυμα σε όσους βλέπουν την τοπική αυτοδιοίκηση ως πεδίο άσκησης προσωπικών φιλοδοξιών, αντί προσφοράς.