Με αφορμή μία συζήτηση εχθές στο Twitter, ανέτρεξα σε ένα αγαπημένο βιβλίο του Arthur Koestler, το “The Ghost in the Machine”. Παραθέτω το ακόλουθο:
In one of the early chapters of Genesis, there is an episode which has inspired countless religious painters. It is the scene where Abraham ties his son to a pile of wood and prepares to cut his throat with a knife, then bum him for the love of jehovah. We all disapprove of cutting a child’s throat for personal motives; the question is why so many have for so long approved of the insane gesture of Abraham. To put it vulgarly, we are led to suspect that there is somewhere a screw loose in the human mind, and always has been. To put it into more scientific language, we ought to give serious consideration to the possibility that somewhere along the line something has gone seriously wrong with the evolution of the nervous system of homo sapiens. We know that evolution can lead into a blind alley, and we also know that the evolution of the human brain was an unprecedentedly rapid, almost explosive, process. I shall come back to this in the chapter that follows; for the moment, let us merely note as a possible hypothesis that the delusional streak which runs through our history may be an endemic form of paranoia, built into the wiring circuits of the human brain.
Παρακάτω, γράφει για τον όχλο:
A mob in action displays an extreme form of group mentality. But to be affected by it, a person need not be physically present in a crowd; mental identification with a group, nation, church or party is often quite sufficient. If our imagination can produce all the physical symptoms of emotion in reaction to the perils of personae which exist merely as printer’s ink, how much easier, then, to have the experience of belonging, of being part of a group, though it is not physically present. One can be a victim of group mentality even in the privacy of one’s bath.
Μέσω προπαγάνδας, ή του παρεξηγημένου ως ‘ακίνδυνου’ λαϊκισμού:
Fascist propaganda did not take much trouble to harmonise emotion with reason; it dismissed logical objections to its doctrines as ‘destructive criticism’. Goering’s epigram ‘When I hear the word “culture” I reach for my gun’ was a frank declaration of war on the intellect: the rider must obey the horse.
Πως δένουν αυτές οι μάζες;
The psychological process by means of which this identification was achieved was mostly of the primitive, infantile kind of projection which populates heaven and earth with angry father-figures, fetishes to be worshipped, demons to be execrated, dogmas to be blindly believed. This crude form of identification is something quite different from integration into a well-ordered social hierarchy. It is a regression to an infantile form of self-transcendence; and in extreme cases almost a shortcut back to the womb.
As far as we can look back on history, human societies have always been fairly successful in enforcing the sublimation of the self-assertive impulses of the individual-until the howling little savage in its cot became transformed into a more or less law-abiding and civilised member of society. But at the same time they singularly failed to induce a similar sublimation of the self-transcending impulses.
Στο δικό μας παράδειγμα, το Ελληνικό, τα πράγματα έχουν φανεί δυσκολότερα· δείχνουμε σαν να μην συγκροτήσαμε ποτέ κοινωνία. Ο καιροσκοπισμός που βαφτίσαμε καπατσοσύνη, αυτό δείχνει. Η ελπίδα της Πλατείας, θάφτηκε κάτω από το πανό που έγραφε “Δεν χρωστάω - Δεν πληρώνω”. Μερικοί προσπάθησαν να θάψουν κυριολεκτικά και συνανθρώπους τους, επιτιθέμενοι σε υπαλλήλους διοδίων, δημοσιογράφους και όποιον έδειχνε ότι, ή υπέθεσαν οι plateistas ότι έχουν ή “εξυπηρετούν” την άλλη άποψη. Ένα σύνδρομο “προδοσίας” που δεν μας άφησε ποτέ. Και μέσα σε όλα αυτά, η παράνοια ενός έντονου αντιαμερικανισμού όταν συγχρόνως ταυτίζεται το δόγμα Bush: “You ’re either with us. or against us”.
Έτσι, παιδάκια με κουκούλες, σε ρόλο Bruce Willis, “παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους” και καταστρέφουν κομμάτια της Πόλης στο όνομα ενός άτυπου αντάρτικου πόλεων. “Κι όποιος δεν είναι μαζί τους, είναι εναντίον τους”. Σε αυτά τα πλαίσια, ο εχθρός είναι νοικοκύρης, ηλίθιος, πρόβατο, θύμα ή τσιράκι κομματικού μηχανισμού. Συνεπικουρούμενοι από τον παρωχημένο κατιμά μίας Μεταπολίτευσης 4 γενεών, χτίζουν σε μία λανθάνουσα όσο και μη επίκαιρη πλέον εθνικοαπελευθερωτική ατζέντα· δεξιού ή αριστερού προσανατολισμού - δεν έχει πολλή σημασία. Μια χαρά συνυπάρχουν 23 μέρες στο κέντρο της πόλης, κοιτάζοντας "τον εχθρό”: τον κοινοβουλευτισμό.
Αυτός τους φταίει βλέπεις. Όχι όσοι ψήφισαν και έστειλαν μέσα σε αυτό το κτήριο προσωπικό αμφίβολης ικανότητας, με μόνο κριτήριο το προσωπικό όφελος, ή ακόμα χειρότερα από αμέλεια: “όποιον δω μέσα στο παραβάν και τον ξέρω από τα (βρώμικα) ΜΜΕ θα ψηφίσω”. Ναι, και πάλι η ίδια παράνοια. Δέχεται τα "κακά ΜΜΕ” που καθυβρίζει καθημερινά, να του υποδείξουν δια της υπερπροβολής το λαϊκιστή της αρεσκείας τους· της επιλογής τους.
Σε αυτή την παράνοια θα βασιστεί μία δημαγωγία που θα προσπαθήσει να απευθυνθεί στο ζωώδες του φόβου. Αυτό που θα μιλήσει για (Ευρω)συνωμοσία προκειμένου να συσπειρώσει μία κομματική ή ευρύτερη λαϊκή βάση στα πρότυπα που έχουμε δει και παλιότερα (Μακεδονικό, ταυτότητες κλπ). Εδώ εξηγείται και η στάση μέρους της εκκλησίας σε αυτά τα ζητήματα. Οιαδήποτε προσπάθεια φιλελευθεροποίησης της κοινωνίας και αποδέσμευσης της από "μύθους", πλήττει άμεσα το σύστημα πεποιθήσεων χάρις στο οποίο υπάρχει.
Έσπευσαν λαϊκοί (και συνήθως ρατσιστές και ομοφοβικοί) Μητροπολίτες και παπάδες να στηρίξουν την ακατέργαστη κινητοποίηση της πλατείας Συντάγματος. Στα συνθήματα και τις χειρονομίες (ενίοτε και χειροδικίες) της μάζας, οι προοδευτικοί κοίταξαν αμήχανα, προτρέποντας μόνο τον συγκεντρωμένο κόσμο να διατηρήσει τον ειρηνικό χαρακτήρα της συγκέντρωσης. Κάποιοι προχώρησαν να ψελλίσουν εξίσου αμήχανα "μήπως να κοιτάγατε τα συγκροτημένα αιτήματα της Μαδρίτης; Ίσως να μπορούσε να προκύψει κάτι ανάλογο εδώ"…
Εις μάτην. Γνώμη μου είναι ότι η εδώ "πλατεία των αγανακτισμένων" είναι δέσμια συντηρητικών ταγών, οι οποίοι επ' ουδενί θα επιτρέψουν πραγματικά ανοιχτές διαδικασίες, εκτός του ελέγχου τους. Οι ψευδωσυνελεύσεις είναι απόλυτα χειραγωγήσιμες όσο και ανελεύθερες. Απόδειξη: ουδείς με αντίθετο λόγο δεν ένιωσε ασφαλής να βγει να μιλήσει “εκτός πνεύματος”. Η δε διαδικασία των μονολόγων των 90'', μόνο στο διάλογο και στην συνδιαμόρφωση δεν στοχεύει. Ίσα ίσα διασφαλίζει το αντίθετο: την αποσπασματική έκφραση, μέχρι να έρθει η ώρα της κολλεκτίβας να αποφασίσει τι από όσα ακούστηκε αποτελεί “υλικό κατάλληλο για το ψήφισμα της ημέρας”. Ποιος θα διαφωνήσει; Ποιος έχει την εμπειρία για να κατανοήσει το τι πραγματικά συμβαίνει εκεί;
Οι περισσότεροι των συγκεντρωμένων προέρχονται από τις μέχρι χθες απολιτικές τάξεις του πληθυσμού. Οι πιο ενημερωμένοι, δεν ανοίγουν καν αυτές τις ρημάδες που έχουμε για εφημερίδες. Η τηλεόραση ότι κάνει για την (παρα)πληροφόρηση τους, κι αυτή όποιος μπορεί να ανεχτεί τις κραυγές και την καταστροφολογία των 8.
Εδώ ίσως, βρίσκεται και το καλό αυτής της κινητοποίησης, εφόσον κάποιος συμφωνεί ότι πρόκειται για πολιτική πράξη, είτε το ξέρουν οι συμμετέχοντες, είτε όχι…
Υπάρχει η πιθανότητα, μερίδα των τηλεορασόπληκτων plateistas να απώλεσε την (πολιτική) παρθενία της, ακόμα κι αν πάλι μέσω της τηλεόρασης κινητοποιήθηκαν. Ναι, αυτή τους κατέβασε, αναμεταδίδοντας το προσβλητικό όσο και ψευδές "οι Έλληνες κοιμούνται", ενώ απενοχοποίησε ή καλύτερα μηδένισε στην σκέψη τους κάθε αντικίνητρο συμμετοχής παρουσιάζοντας ξανά και ξανά τον ειρηνικό χαρακτήρα του.
Κορυφαία στιγμή της άτυπης καμπάνιας, η Εύα Αντωνοπούλου και η εκπομπή Life (μία προσπάθεια για "ποιοτικό μεσημεριανάδικο" με ενζενί και λοιπούς χαρακτήρες και περιεχόμενο του παρακμιακού μας lifestyle), να διατηρεί με αυτοθυσία "την φωτιά αναμμένη” κόντρα στις φοβερές καταιγίδες των πρώτων ημερών. Τα άδεια πλάνα να συνοδεύονται από σχόλια του τύπου "σε λίγο θα σταματήσει μας είπε η μετεωρολόγος μας, κι αν δεν σταματήσει υπάρχουν οι ομπρέλες. Ο κόσμος θα κατέβει και σήμερα”. Αυτό που κατέβαινε άμεσα, ήταν η ζωντανή σύνδεση με την άδει πλατεία για να ανέβουν τα πλάνα αρχείου μίας παλλόμενης πλατείας που μουτζώνει ένα άσχημο κτήριο… Το συναίσθημα διαφυλάχθηκε.
Θα μου πεις "είναι μωρέ το Ευάκι τώρα…” Όχι το Ευάκι την δουλειά του έκανε, με τον συνήθη χαριτωμένο τρόπο του.
Το υπόλοιπο της πλατείας είναι κομματικά στελέχη, απολυμένοι ή (απειλούμενοι με απόλυση) του δημοσίου, τέως παραθυράτοι stagiers (που με κομματικά μέσα μετέτρεψαν τους 6 μήνες μαθητείας σε +6 χρόνια καθαρού βιοπορισμού καταλύοντας και την μαθητεία και το νόμο), και κάποια ακραία στοιχεία του ακροδεξιού και ακροαριστερού χώρου.
Στην ερώτηση που λέει: "μα πως συνυπάρχουν όλοι αυτοί μαζί;" ή την άλλη "Το ότι συνυπάρχουν είναι ελπιδοφόρο", την απάντηση την δίνει ένα από τα πολλαπλά spam/viral emails που κυκλοφορούν:
Αυτό το κειμένο ήρθε στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο [μίας φίλης στο FB] απο μια αγνώστη διεύθυνση "mailed-by mail.ru-signed-bymail.ru”
Προς όλους που αγωνίζονται για τη Δημοκρατία:
Κάθε λαός τον κυβερνά αυτός που του αξίζει. Καταδικάστηκες να είσαι έλληνας και να σε κυβερνάνε τρεις οικογένειες πολιτικών και δέκα επιχειρηματιών για πάντα. Και 10000 λαμόγια που βρίσκονται στην οικονομική και πολιτική κορυφή της χώρας που από τότε που θυμάσαι τον εαυτό σου. Ζεις σε μια σαπισμένη κοινωνία. Τόσο καιρό διαχειρίζονται χρήματα από φόρους, δάνεια και ευρωπαικές επιδοτήσεις για να διαχειρίζονται τα κοινά και το μόνο που κάνουν είναι να τα τρώνε. Ρήμαξαν τον τόπο. Το μπουρδέλο της ευρώπης. Ο ιδρυτής της μίας δυναστείας σου το πε στα μούτρα.Ίσως ήσουν βολεμένος, ίσως δεν τα βλεπες, μα μάλλον απλά βαριόσουν. Μπορεί και να σουν από τους λίγους που πάντα είχες το όνειρο μέσα σου , το όνειρο για ένα καλύτερο κόσμο και τελικά απογοητεύτηκες. Στις τελευταίες εκλογές οι δυνάμεις της τηλεοπτικής ολιγαρχίας πήραν 5 εκ ψήφους. Ξεφτίλα... Αλλά έφτασε το αγγούρι στο λαιμό και ξυπνήσες. Πας να ξυπνήσεις ... Κατεβαίνεις στο δρόμο να διαδηλώσεις και αντιδράς όλο και περισσότερο.
Κάνεις μαζικές κινητοποιήσεις και γενικές συνελεύσεις. Και ψάχνεις να βρεις λύση. Ξεχνάς όμως ότι οι λαικές συνελεύσεις δεν έχουν εξουσία εδώ και πολλά χρόνια. από τότε που ο ιδρυτής της άλλης δυναστείας έδωσε εντολή να πυροβολήσουν τους δικούς σου παππούδες. Για να τους κλέψει την εξουσία με τη βοήθεια των Άγγλων. Αναλώνεσαι σε συζητήσεις και διαφωνίες και ονειρεύεσαι ελευθερία. Είσαι μέσα σε μια μάζα άνθρωπων που ο καθένας πολεμά το δικό του δαιμόνιο. Την κυβέρνηση, τις τράπεζες , τη γερμανία, το αφεντικό του, τους εβραίους , τον καπιταλισμό. Όσοι άνθρωποι και τόσες ιδέες. Διαφορετικές απόψεις που τελικά αποτελούν αυτό που ζητάς. Πραγματική δημοκρατία ονειρεύσαι. Νομίζεις ότι θα κερδίσεις αν ακολουθήσουν το δικό σου σχέδιο, που πάντα έχεις την αλαζονεία ότι είναι πιο σωστό . Καταναλώνεις όλη σου την ενέργεια για να τους πείσεις. Και όταν διαφωνήσει κάποιος γίνεται ο άλλος. Κατάλαβε ότι δεν είναι άλλος. Όχι, σε αυτό τον αγώνα ο άλλος είναι η τηλεοπτική ολιγαρχία. Αυτός που διαφωνείς είναι μαζί σου. Θέλει δημοκρατία , όχι άλλο πια ολιγαρχία.
Δες τι σας ενώνει. Βάλε κοινούς στόχους και σχέδιο για τον κοινό έχθρό. Βρες αιτήματα που συμφώνει όσος περισσότερος κόσμος γίνεται. Κι ας είναι μακρία από το σχέδιο που έχεις στο μυαλό σου. Κέρδισε τη δημοκρατία πρώτα και μετά διαφώνησε. Διαφώνησε για την Ευρώπη , για τον καπιταλισμό , για τις τράπεζες , για τους φόρους , για την εκκλησία , διαφώνησε για όλα. Μπορεί να σου φαίνονται λίγα αυτά που θέλουν όλοι, αλλά δεν είναι. Είναι απλά η αρχή.Ένα νέο σύνταγμα , ένα νέο συμβόλαιο δημοκρατίας , γιατί αυτό το έχουν παραχαράξει για να κάνουν ότι θέλουν χωρίς να δικάζονται, που να επιβάλει χρονικό περιορισμό της βουλευτικής θητείας, γιατί η εξουσία διαφθείρει. Δίκαιο εκλογικό σύστημα και εκπροσώπευση που εξυπηρετεί τα συμφεροντά σου. Λαικές συνελέυσεις . Επιτροπή λογιστικου ελέγχου του χρέους. Πραγματικό πόθεν έσχες όλης της ολιγαρχίας, δεν υπάρχει παραγραφή.
Αυτά τα θέλουν όλοι. Και το ξέρεις. Σκέψου τι θέλουν όλοι και θα βρεις και άλλα. Κάνε ότι μπορείς να για να κατέβουν όλοι όσους ξέρεις και να φωνάξετε για τη δημοκρατία. Γίνε ένα με το λαό. Είσαι ο λαός. Και μη φύγεις αν δεν πάρεις αυτά που θες. Αυτή τη φορά δε θα πυροβολήσουν τα εκατομμύρια του λαού σου. Τα χουν κάνει τόσο σκατά, που ούτε Άγγλοι όυτε κανείς στον πλανήτη δεν τους γουστάρει. Το ξέρουν και έχουν αρχίσει και φεύγουν. Το διαλύουν και το βλέπεις. Ξύπνα και κάνε τα ολα αυτά τώρα. Αλλιώς θα μείνεις για πάντα έλληνας. Σε ένα μήνα θα είναι αργά.
Υγ: Θυμήσου τι έκανε ο παππούς για να έχεις ελευθερία , και σκέψου τι θα πεις στα εγγόνια σου όταν σε ρωτήσουν: Τι έκανες για τη Δημοκρατία;
Τεχνητά θα κρατηθούν μαζί απέναντι σε ένα φανταστικό εχθρό που “θα έρθει να τους πυροβολήσει όπως οι Άγγλοι τους προγόνους τους” (στο ΕΑΜ και τον Εμφύλιο αναφέρεται προφανώς), μέχρις ότου καταφέρουν "την Επανάσταση". Και όταν έρθει η ώρα, θα ξεκαθαρίσουν τους λογατριασμούς τους για το ποιος θα είναι από πάνω, μέσα από ένα ακόμα Εμφύλιο. Το τι μορφή θα πάρει αυτός, συζητήσιμο - “εν καιρώ” όπως μου λένε οι πιο “ψαγμένοι" της Πλατείας σε ότι ερώτηση κι αν κάνω... Πάντως εκλογές δεν θα είναι. Δεν τις θέλει πια ούτε ο υπέργηρος Θεοδωράκης, αφού το αποτέλεσμα τους τού είναι γνωστό, όσο και ανεπιθύμητο:
"Δεν θα δημιουργήσουμε άλλο ένα κόμμα. Δεν θα πάρουμε ένα 15% και λίγους βουλευτές για να νομιμοποιήσουμε το σύστημα να κάνει ότι θέλει. Ο μόνος δρόμος είναι να κάνουμε επανάσταση. Μια ειρήνική επανάσταση. Αρκεί να κατέβουμε στους δρόμους 1 εκατομμύριο, 2 εκατομμύρια”.
Φτάσαμε να έχουμε κόσμο που δέχεται τέτοια αντιδημοκρατικά καλέσματα, εν ονόματι τίνος; Της Δημοκρατίας; Μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να ειπωθεί. “Η φτώχεια φέρνει γκρίνια” λέει ο λαός και έχει δίκιο. Η ξαφνική εχθροπάθεια δεν είναι καθόλου ξαφνική.
Προϋπήρχε.
Η συνύπαρξη μας είχε διευκολυνθεί μέσα από την κατανάλωση και μία προσωρινή όσο και πλαστή άνοδο του βιοτικού μας επιπέδου. Ήρθε λοιπόν ο λογαριασμός. Ναι, είναι τόσο απλό. Ένας λογαριασμός είναι, σαν αυτόν που έρχεται στην ταβέρνα μετά από ένα καλό γλέντι.
Μπορούμε να την κάνουμε λαμπόγυαλο, ή μπορούμε να δούμε τι έγινε και να πάμε παρακάτω. Η βασική διαφορά είναι η εξής, και πρέπει να την καταλάβουμε όλοι: αυτή η ταβέρνα, αν την διαλύσουμε, σπίτι να γυρίσουμε μετά δεν θα έχουμε. Ούτε παρέα θα (ξανα)γίνουμε ποτέ.
Από αυτό το φαγοπότι, ή θα βγούμε όρθιοι, ή θα μας πάρει ο διάολος. Όλους μαζί αυτή τη φορά.
Όπως και να ‘χει, μαζί το αποφασίζουμε. Παρακαλώ προσέξτε το αυτό το μαζί. Πριν από μερικά χρόνια μαζεύτηκε μια άλλη εκατοστή χιλιάδες κόσμος, πάλι υπό καθεστώς οικονομικής κρίσης. Κι εκείνοι νόμισαν ότι είχαν λύση και προσπάθησαν να την επιβάλλουν. Οι αγνές προσπάθειες, όταν παρακάμπτουν την δημοκρατικότητα των άλλων, γίνονται Εφιάλτες, σαν αυτούς που έφερε η Hitler-Jugend:
In 1923, the organization had a little over 1,000 members. In 1925, when the Nazi Party had been refounded, the membership grew to over 5,000. Five years later, national HJ membership stood at 25,000. By the end of 1932 (a few weeks before the Nazis came to power) it was at 107,956. At the end of 1933, the HJ had 2,300,000 members. Much of these increases came from the more or less forcible merger of other youth organizations with the HJ. (The sizable Evangelische Jugend, a Lutheran youth organisation of 600,000 members, was integrated on 18 February 1934).
πρέπει κάποτε να σταματήσει. Είναι επικίνδυνη, όσο και αναποτελεσματική. Δεν υπάρχουν πια περιθώρια.
Δοκιμάστε και δοκιμαστείτε πολιτικά όσο θέλετε. Ζυμωθείτε μέχρι να δείτε με τι διαδικασίες μπορείτε να ξεκινήσετε να διαμορφώνετε πολιτικό λόγο. Συγκροτείστε και καταθέστε την πρόταση σας στο λαό αν πραγματικά αυτό θέλετε.
Μην προσπαθήσετε όμως να μας φέρετε προ τετελεσμένων γιατί θα αντιδράσει αυτός που λανθασμένα θεωρείτε “κοιμισμένο νοικοκυραίο”.
Προτείνω ότι υπάρχει μία πλειοψηφία που θα βρεθεί απέναντι σας σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Και η αντίδραση τους θα είναι ανάλογη με την δράση σας. Μην παρασυρθείτε από το γοητευτικό “Φου” που είπε ο υπέργηρος Μίκης.
Υπάρχει η εκδοχή που λέει ότι καθόμαστε σπίτι μας γιατί κάνουμε το λογαριασμό. Αυτόν που κάνουν οι ενήλικοι, όσο τα παιδιά αλωνίζουν “την ταβέρνα”. Είχαμε εκλογές πριν από 20 μήνες. Δείτε τα αποτελέσματα τους και θα καταλάβετε τι εννοώ.
