Είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε ένα πραξικόπημα;

Πόσοι είναι έτοιμοι στην Ελλάδα να δεχτούν ένα πραξικόπημα απέναντι σε μία αυταρχική ή «αυταρχική» κυβέρνηση;

Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν κοινές παθογένειες, από το ραγιαδισμό μέχρι τις θεσμικές ελλείψεις και παλινδρομήσεις. Το δυτικό κεκτημένο, της περιορισμένης εξουσίας των εκλεγμένων κυβερνήσεων μέσα από την εκχώρηση εξουσιών στη δικαιοσύνη, τις ανεξάρτητες αρχές, τις ειδικές επιτροπές, την τοπική αυτοδιοίκηση και λοιπά, είναι υπό αίρεση, ενώ τυγχάνουν παλινδρομήσεων αναλόγως του ποιός... έχει κερδίσει το γκουβέρνο. Ναι, με εκλογές.

Μέχρι πρόσφατα, τη δεκαετία του ‘80, τα δικαιώματα των πολιτών διαφοροποιούνταν αναλόγως πολιτικών φρονημάτων. Ο εκδημοκρατισμός του Ανδρέα Παπανδρέου, με όλα του τα παρατράγουδα, αφορούσε την εγκαθίδρυση της φιλελεύθερης δημοκρατίας στη χώρα μας, όσο κι αν επιχειρείται από τάχα φιλελεύθερους να του στερηθεί αυτή η τερατώδης στροφή μίας χώρας που μόνο ευρωπαϊκή δεν μπορούσε να θεωρηθεί.

Η δε συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, είναι από τα λίγα εχέγγυα (ίσως και χαλινάρια) που συγκρατούν την Ελλάδα από την ολίσθηση στο πρόσφατο παρελθόν της, σε μία εκδοχή που πλησιάζει αρκετά την Τουρκία του Ερντογάν. Μήπως εδώ δεν απειλήθηκαν δημοσιογράφοι και Μέσα γιατί διαφώνησαν με την κυβερνητική εκδοχή για τις επιπτώσεις ενός grexit; Εδώ δεν έπρεπε να παρέμβει η EBU για το κλείσιμο της ΕΡΤ; Για την απόπειρα περιορισμού της Διαύγειας; Για την κομματικοποίηση του κράτους, με τους 10.000 διορισμούς Γραμματέων και Φαρισαίων μετά από κάθε εκλογική ανατροπή; Εδώ δεν εξαγοράζονται εκδότες-εκβιαστές, αντί να διώκονται αυτεπάγγελτα από τη δικαιοσύνη; Εδώ δεν ανθούν οι παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη; Εδώ δε δίνεται ο λόγος σε μισαλλόδοξους κρατικοπλήρωτους - ιερείς - που απειλούν και χειραγωγούν ενάντια στα δικαιώματα της μειοψηφίας, των ομοφυλοφίλων, των αλλοδαπών; Για να μην συνεχίσουμε τα ερωτήματα, ποιό κομμάτι του θεσμικού πλαισίου λειτουργεί ικανοποιητικά στη χώρα μας;

Είναι προφανές πως η Τουρκία του Ερντογάν αυτά τα έχει για πλάκα - πως πετάει σε άλλα ύψη «εξουσίας της πλειοψηφίας», αγνοώντας τα δικαιώματα κάθε μειοψηφίας ή όποιου τυγχάνει να έχει διαφορετική άποψη από εκείνον. Αλλά πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να παραδεχτούμε πως κατ΄ αναλογία, για μία χώρα που ανήκει στην ΕΕ εδώ και δεκαετίες, πάσχουμε από τις ίδιες αντιλήψεις. Της ισχύς του ενός. Της χώρας του ενός. Γι’ αυτό δεν συζητάμε, αλλά πολεμάμε, για την επικράτηση των μεν ή των δε. Ακόμα κι όταν το διακύβευμα είναι η χρεοκοπία της χώρας. Καμία συνεννόηση με τον «εχθρό». Δικαιολογείται η με κάθε τρόπο κατάκτηση του γκουβέρνου και άρα της χώρας. Και βλέπουμε... Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα σπείρουμε συνωμοσίες και δηλητήριο, που βραχυπρόθεσμα θα μας φέρουν προσωπικά κέρδη και μακροχρόνια θα δηλητηριάσουν το χώμα που μας τρέφει, την πατρίδα.

Σε αυτό το πλαίσιο, συνέβη το οξύμωρο, για όποιον δεν έχει παρακολουθήσει την πραγματική κατάσταση της χώρας: η εμφάνιση υποστηρικτών του πραξικοπήματος στη γείτονα, γιατί «ο Ερντογάν είναι αυταρχικός». Θα ήταν αστείο, σαν το ανέκδοτο με τον απατημένο σύζυγο που αυτοτραυματίστηκε γιατί ήταν άπιστη η γυναίκα του, αν δεν ήταν τόσο σοβαρό.

Για τους συγκεκριμένους, μη διαισθανόμενοι πως γίνονται Ερντογάν στη θέση του Ερντογάν, και κάθε Ερντογάν, ήταν περιχαρείς με το ενδεχόμενο κατάλυσης της Δημοκρατίας, χάριν της Δημοκρατίας. Σα να λέμε, θα γιατρέψω το χέρι που πονάει, κόβοντας το. 

Με τον παραγόμενο πολιτικό λόγο στη χώρα, έχει γαλουχηθεί ο μέσος πολίτης σε ένα σύμπαν που αγνοεί πλήρως το πως λειτουργεί ο σύγχρονος κόσμος, ή το τι είναι το θεσμικό πλαίσιο και τι διασφαλίζουν τα δύο μαζί. Οι μάχες είναι με τα πρόσωπα, όχι με τις καταστάσεις, ενώ η αλλαγή του προσώπου, η έλευση ενός «δικού μας» Μεσσία, είναι η λύση σε όλα. Κανένα θεσμικό πλαίσιο - τον δικό μου άνθρωπο στο γκουβέρνο, αυτόν που με καταλαβαίνει και τον καταλαβαίνω, και εν συνεχεία θα με βολέψει - θα με εξυπηρετήσει. Εκεί είμαστε. Και αποτελεί ολίσθημα από εκεί που βρισκόμασταν πριν λίγα χρόνια.

Να προλάβω όσους θα τα βάλουν με την κοινωνία και θα πουν «αυτοί είμαστε», ή πως αυτά τα κάλυπτε το δανεικό χρήμα που έρεε και τώρα που λείπει δείχνουμε τι είμαστε. Όχι. Δεν ισχύει! Η οπισθοδρόμηση οφείλεται στην Ιστορία του τόπου και τις ανεύθυνες (πολιτικές και δημοσιογραφικές) φωνές στο δημόσιο λόγο. Και τη σιωπή ή αποσιώπηση των άλλων. Των προσωρινά χαμένων.

Στις πιέσεις δε, που ασκούνται στον Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, βλέπουμε δυτικές συνωμοσίες, όχι μία διεθνή κοινότητα που πράττει τα δέοντα - όπως ο Αντώνης Σαμαράς έβλεπε «ευρωσυνωμοσία» όταν το αδελφό ευρωπαϊκό κόμμα τον ικέτευε να υπογράψει το PSI για να διασωθεί η χώρα. Έπρεπε να απειληθεί ο ίδιος, με μία προσωπική πολιτική συντριβή με δημοψήφισμα το 2011, για να υποχωρήσει, συνοδεία του coup των Μπαρόζο-Βενιζέλου (σύμφωνα με τον διευθυντή των Financial Times, Peter Spiegel) για την ανατροπή της τότε κυβέρνησης και την σταδιακή πρωθυπουργοποίηση του.

Όλες οι δικτατορίες, σε όλες τις χώρες, στο όνομα της Δημοκρατίας έγιναν. Όλες κατέληξαν εκεί που ξέρουμε, εκεί που προδιέγραφε η κατάλυση του πολιτεύματος προκειμένου «να προστατευθεί». Έπρεπε να είναι σαφές, να το θυμόμαστε, ειδικά εμείς, που έχουμε τόσες πολλές στην Ιστορία μας. Θα βοηθούσε σε αυτή την κατεύθυνση, αν αναφερόμασταν κάποτε, για παράδειγμα, στο κομματικό κράτος του Μεταξά των πολιτικών φρονημάτων, αυτό που ανέδειξε και γαλούχησε τον Παπαδόπουλο και την παρέα του, που φαντασιώνονταν κινήματα ακόμα και ως φοιτητές στην Ευελπίδων. Αν λέγαμε κάποτε τα σύκα, σύκα. Αν, σε αντίθεση με την Τουρκία, αντιμετωπίζαμε με ειλικρίνεια την Ιστορία μας. Αν δε λέγαμε άλλα ψέμματα για να φτιάξουμε «δικούς μας» που θα μισούν θανάσιμα τους «εχθρούς μας», κάνοντας τους έτσι για πάντα οπαδούς μας, με όρους θρησκευτικής σέχτας, που θα παραβλέπει τα στραβά μας. Που θα στηρίζει ό,τι κι αν γίνει, ακόμα κι αν βάλουμε το χέρι στην τσέπη τους για να χρυσοπληρώσουμε τα δικά μας παιδιά.

Τσακωνόμαστε συχνά για τα αρχαία, τα μαθηματικά και τα θρησκευτικά στα σχολεία, αλλά ίσως πρέπει κάποτε να τσακωθούμε για την Αγωγή του Πολίτη. Μπορεί τότε να μην ξαναδούμε, σε τέτοια έκταση, οπαδούς πραξικοπήματος. Είτε στρέφεται εναντίον του Ερντογάν, είτε του Στέφανου Στεφανόπουλου. Ίσως τότε κατανοηθεί το νόημα της Δημοκρατίας, και δη της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας, αυτής που δεν κατακτά χώρες με την εκάστοτε πλειοψηφία παραμάσχαλα, αλλά μεριμνά το ίδιο για όλους. Χωρίς «εχθρούς». Χωρίς «δικούς μας ψηφοφόρους» να καθορίζουν την πορεία της χώρας ή τις πηγές φορολογίας. Χωρίς «ο στρατός να διασφαλίζει την εσωτερική ασφάλεια». 

Ίσως τότε κατανοήσουμε όλοι πόσο μεγάλη οπισθοδρόμηση είναι η κατάλυση του πολιτεύματος, αντί της συνέχισης ενός ελλειμματικού πλαισίου που χρήζει βελτιώσεων με τη βοήθεια της διεθνoούς κοινότητας.