Ο όρος «κεντροαριστερά», ήταν ένα εύρημα, μηντιακό και πολιτικό, χωρίς σαφές αντίκρυσμα. Χαριτολογώντας, μπορούμε να πούμε πως ήταν ένα εύρημα του Νίκου Μπίστη, για να ονοματίσει τις ‘πρωτοβουλίες’ που σκάρωνε με τον Βαγγέλη Βενιζέλο. Πρωτοβουλίες που λίγο μπορούσαν να διαχωριστούν πολιτικά από τον «κοινωνικό φιλελευθερισμό» του Αντώνη Σαμαρά, αν εξαιρέσει κανείς τα πρόσωπα και την προέλευση τους. Ίσως να είχε αναφερθεί κάποτε στον όρο και ο Κώστας Σημίτης, όταν θέλησε να προσελκύσει κεντροδεξιούς στο ΠΑΣΟΚ, για να απενοχοποιήσει το εγχείρημα. Ουδέποτε το έκανε κυρίαρχο όμως. Με σοσιαλδημοκρατία κατέβηκε στις εκλογές.
Η αναγωγή της «κεντροαριστεράς» σε κεντρικό αφήγημα, σε μία κοινωνία που έχει ριζοσπαστικοποιηθεί, ήταν άστοχη όσο και θνησιγενής. Στα τρία χρόνια που πέρασαν δεν κατάφερε να αποκτήσει διακύβευμα, ιδεολογικό κορμό, πολιτικό πρόσημο ή κατεύθυνση· ούτε καν αξιοπρεπές λήμμα στη wikipedia. Δεν μπορεί να οριστεί. Παρέμεινε ένας χυλός, προκειμένου να συνυπάρξουν οι κεντροδεξιοί που ντρέπονταν τη δεξιά του Αντώνη Σαμαρά, με τους δεξιόστροφους και τους (με κάθε θυσία και κάθε κυβέρνηση) κυβερνητικούς του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ, κάτω από ένα θολό αφήγημα περί σταθερότητας και ευρωπαϊσμού που (ορθώς) σήμαινε λίγα στο χειμαζόμενο πολίτη, αφού δε σχημάτισε ποτέ πρόταση, ενώ παράλληλα εγκατέλειψε τη σοσιαλδημοκρατία, τα δικαιώματα και τον πολίτη.
Αυτή η «κεντροαριστερά» δεν είχε ούτε μία νίκη, ούτε μία καλή καταγραφή δυνάμεων, από τις εθνικές εκλογές του 2012 που πρωτοεμφανίστηκε, μέχρι το δημοψήφισμα του 2015 και τις ακόλουθες εθνικές εκλογές, αυτές που έγιναν με τις τράπεζες κλειστές και την άγρια φορολόγηση σε απόσταση αναπνοής. Η δε ύβρις, ο σηκωμένος δείκτης στο χέρι μέρους όσων καταψηφίζονταν σε κάθε αναμέτρηση, έκανε τα πράγματα χειρότερα δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερη απόσταση από τον ψηφοφόρο που είχε τον απλό συλλογισμό: «και με έχει προδώσει ο πολιτικός κόσμος, και δεν έχει πρόταση, και με μαλώνει;»
Λίγοι αμετανόητοι θα επιχειρήσουν για μία ακόμη φορά, βρίσκοντας πρόσωπα «κοινής αποδοχής» που θα τα μαστιγώνουν με την αρθρογραφία τους στα ΜΜΕ, αλλά ο εκάστοτε Αστραχάν δε θα μετατρέπεται σε καθαρόαιμο. Μόνο θα μελανιάζει.
Η εκλογή Μητσοτάκη στη Νέα Δημοκρατία πιθανότατα δε θα τους βοηθήσει, αλλά αντιθέτως, θα βάλει ένα τέλος σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Η χώρα έχει πάλι κεντροδεξιά και όσοι επιθυμούν να την ψηφίσουν θα το κάνουν ψηφίζοντας τη Νέα Δημοκρατία. Ό,τι κι αν πουν οι εκτός του χώρου για τον Άδωνη ή όποιον άλλον. Η κεντροδεξιά, αντιθέτως με την κεντροαριστερά, υφίσταται εδώ και δεκαετίες και ψηφίζεται, ακόμα και με το Δ21 στο τιμόνι της. Πόσω μάλλον υπό έναν αληθινό μετριοπαθή.
Έχει τον δικό της πολιτικό λόγο, έχει τις δικές της γκρίζες περιοχές, στις οποίες ο κ. Μητσοτάκης θα θριαμβεύσει προβάλλοντας ένα φρέσκο αφήγημα που θα συνοδεύσει το φρέσκο πρόσωπο, έχει ψηφοφόρους. Η κεντροδεξιά κάτω από μία προβιά κεντροαριστεράς δεν περπάτησε και δεν θα περπατήσει, ειδικά τώρα.
Μετά τις πρωτοβουλίες του Ευάγγελου Βενιζέλου & co, το επόμενο θύμα της εκλογής Μητσοτάκη στη ΝΔ θα είναι Το Ποτάμι. Ο μεταρρυθμιστικός τους λόγος θα υπάρξει μόνο ως μία καλή προσθήκη στη ΝΔ, είτε κατέβουν μαζί στις επόμενες εθνικές εκλογές, είτε όχι. Αν κατέβει μόνο του σε πολωμένο κλίμα, κινδυνεύει να έχει την τύχη της Δράσης προ Σκυλακάκη (η μετά-Σκυλακάκη ενσωματώθηκε ήδη, μερικές ώρες μετά το αποτέλεσμα, σαν έτοιμη από καιρό). Μόνη του ελπίδα αυθυπαρξίας, η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη να καταλήξει «μία από τα ίδια».
Η σοσιαλδημοκρατία, όμως, απέναντι σε μία κυβερνώσα αριστερά που δεν γνωρίζει πού πατάει και πού βρίσκεται, έχει πεδίο διεκδίκησης έχει ρόλο, ιδέες, εμπειρία και διακύβευμα. Αν σταματήσει να ντρέπεται για αυτό που είναι, θα πάψει να είναι «κεντροαριστερά».
Αρκεί να παραδεχτεί λάθη του παρελθόντος, να υποδεχτεί τη σημαντική κληρονομιά που έχει, όπως και τα χαρακτηριστικά αυτής της κληρονομιάς, να διαβάσει και να χωνέψει χωρίς αυτολύπηση την τίμια εμπειρία του 2009-2012 και να απολογηθεί για την οπισθοχώρηση του 2012-2015.
Να μιλήσει από τη βάση του πολιτικού φιλελευθερισμού και της αριστεράς με το δικό της τρόπο, από τη βάση, με τη βάση, για τη βάση. Συμμαχίες και επικολλήσεις κορυφής θα είναι καιροσκοπικές και ψευδεπίγραφες, θα είναι «κεντροαριστερά». Αν θέλει να προσπεράσει τη λύση που θα προσφέρει σε πολλούς η επιλογή Μητσοτάκη στην κάλπη, αν θέλει να βγει μπροστά σε θέματα που αγγίζουν τις αξίες και το όραμα της.
Όσοι συνυπήρξαν με ευκολία (ή σχετική δυσκολία) με τη ΝΔ του κ. Σαμαρά, δεν πρέπει να έχουν κανένα πρόβλημα ακόμα και να ενταχθούν στη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Μερικοί το έκαναν ήδη, προκειμένου να τον ψηφίσουν, και καλά έπραξαν. Τα κατηγορητήρια που τους απευθύνονται είναι ανιστόρητα, αν όχι υποκριτικά. Στο χώρο του κέντρου πάντα υπήρχαν μετακινήσεις. Όποιος τα κατάφερνε, πλειοψηφούσε και έπαιρνε το γκουβέρνο.
Κάπου διάβασα να γίνεται σύγκριση Μητσοτάκη με το Σημίτη. Με το παραπάνω σκεπτικό, δεν τη βρίσκω άδικη. Υπήρξαν αντίστροφες μετακινήσεις όταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ. Για τα υπόλοιπα θα πρέπει να περιμένουμε. Η εντύπωση μου είναι πως η ΝΔ, σαν μηχανισμός, θα αντισταθεί σθεναρά σε κάθε αλλαγή που θα την απομακρύνει από τον πελατειασμό και τη συντήρηση. Κι εδώ θα προκύψει η ανάγκη για μια ικανή σοσιαλδημοκρατία, στα πρότυπα 2009-2012. Με όραμα, προγραμματικό λόγο, εμπειρία και ολοκληρωμένη πρόταση.
Το πολιτικό σύστημα μοιάζει να ανακτά τους πόλους του. Αν τα καταφέρει, η ανίκανη και εθνολαϊκιστική, συγκυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου θα είναι σύντομα παρελθόν, ενώ στις μεθεπόμενες εκλογές, ίσως να έχει αναγεννηθεί σε ιδέες και πρόσωπα.
Η αναγωγή της «κεντροαριστεράς» σε κεντρικό αφήγημα, σε μία κοινωνία που έχει ριζοσπαστικοποιηθεί, ήταν άστοχη όσο και θνησιγενής. Στα τρία χρόνια που πέρασαν δεν κατάφερε να αποκτήσει διακύβευμα, ιδεολογικό κορμό, πολιτικό πρόσημο ή κατεύθυνση· ούτε καν αξιοπρεπές λήμμα στη wikipedia. Δεν μπορεί να οριστεί. Παρέμεινε ένας χυλός, προκειμένου να συνυπάρξουν οι κεντροδεξιοί που ντρέπονταν τη δεξιά του Αντώνη Σαμαρά, με τους δεξιόστροφους και τους (με κάθε θυσία και κάθε κυβέρνηση) κυβερνητικούς του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ, κάτω από ένα θολό αφήγημα περί σταθερότητας και ευρωπαϊσμού που (ορθώς) σήμαινε λίγα στο χειμαζόμενο πολίτη, αφού δε σχημάτισε ποτέ πρόταση, ενώ παράλληλα εγκατέλειψε τη σοσιαλδημοκρατία, τα δικαιώματα και τον πολίτη.
Λίγοι αμετανόητοι θα επιχειρήσουν για μία ακόμη φορά, βρίσκοντας πρόσωπα «κοινής αποδοχής» που θα τα μαστιγώνουν με την αρθρογραφία τους στα ΜΜΕ, αλλά ο εκάστοτε Αστραχάν δε θα μετατρέπεται σε καθαρόαιμο. Μόνο θα μελανιάζει.
Η εκλογή Μητσοτάκη στη Νέα Δημοκρατία πιθανότατα δε θα τους βοηθήσει, αλλά αντιθέτως, θα βάλει ένα τέλος σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Η χώρα έχει πάλι κεντροδεξιά και όσοι επιθυμούν να την ψηφίσουν θα το κάνουν ψηφίζοντας τη Νέα Δημοκρατία. Ό,τι κι αν πουν οι εκτός του χώρου για τον Άδωνη ή όποιον άλλον. Η κεντροδεξιά, αντιθέτως με την κεντροαριστερά, υφίσταται εδώ και δεκαετίες και ψηφίζεται, ακόμα και με το Δ21 στο τιμόνι της. Πόσω μάλλον υπό έναν αληθινό μετριοπαθή.
Έχει τον δικό της πολιτικό λόγο, έχει τις δικές της γκρίζες περιοχές, στις οποίες ο κ. Μητσοτάκης θα θριαμβεύσει προβάλλοντας ένα φρέσκο αφήγημα που θα συνοδεύσει το φρέσκο πρόσωπο, έχει ψηφοφόρους. Η κεντροδεξιά κάτω από μία προβιά κεντροαριστεράς δεν περπάτησε και δεν θα περπατήσει, ειδικά τώρα.
Μετά τις πρωτοβουλίες του Ευάγγελου Βενιζέλου & co, το επόμενο θύμα της εκλογής Μητσοτάκη στη ΝΔ θα είναι Το Ποτάμι. Ο μεταρρυθμιστικός τους λόγος θα υπάρξει μόνο ως μία καλή προσθήκη στη ΝΔ, είτε κατέβουν μαζί στις επόμενες εθνικές εκλογές, είτε όχι. Αν κατέβει μόνο του σε πολωμένο κλίμα, κινδυνεύει να έχει την τύχη της Δράσης προ Σκυλακάκη (η μετά-Σκυλακάκη ενσωματώθηκε ήδη, μερικές ώρες μετά το αποτέλεσμα, σαν έτοιμη από καιρό). Μόνη του ελπίδα αυθυπαρξίας, η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη να καταλήξει «μία από τα ίδια».
Η σοσιαλδημοκρατία, όμως, απέναντι σε μία κυβερνώσα αριστερά που δεν γνωρίζει πού πατάει και πού βρίσκεται, έχει πεδίο διεκδίκησης έχει ρόλο, ιδέες, εμπειρία και διακύβευμα. Αν σταματήσει να ντρέπεται για αυτό που είναι, θα πάψει να είναι «κεντροαριστερά».
Αρκεί να παραδεχτεί λάθη του παρελθόντος, να υποδεχτεί τη σημαντική κληρονομιά που έχει, όπως και τα χαρακτηριστικά αυτής της κληρονομιάς, να διαβάσει και να χωνέψει χωρίς αυτολύπηση την τίμια εμπειρία του 2009-2012 και να απολογηθεί για την οπισθοχώρηση του 2012-2015.
Να μιλήσει από τη βάση του πολιτικού φιλελευθερισμού και της αριστεράς με το δικό της τρόπο, από τη βάση, με τη βάση, για τη βάση. Συμμαχίες και επικολλήσεις κορυφής θα είναι καιροσκοπικές και ψευδεπίγραφες, θα είναι «κεντροαριστερά». Αν θέλει να προσπεράσει τη λύση που θα προσφέρει σε πολλούς η επιλογή Μητσοτάκη στην κάλπη, αν θέλει να βγει μπροστά σε θέματα που αγγίζουν τις αξίες και το όραμα της.
Όσοι συνυπήρξαν με ευκολία (ή σχετική δυσκολία) με τη ΝΔ του κ. Σαμαρά, δεν πρέπει να έχουν κανένα πρόβλημα ακόμα και να ενταχθούν στη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Μερικοί το έκαναν ήδη, προκειμένου να τον ψηφίσουν, και καλά έπραξαν. Τα κατηγορητήρια που τους απευθύνονται είναι ανιστόρητα, αν όχι υποκριτικά. Στο χώρο του κέντρου πάντα υπήρχαν μετακινήσεις. Όποιος τα κατάφερνε, πλειοψηφούσε και έπαιρνε το γκουβέρνο.
Κάπου διάβασα να γίνεται σύγκριση Μητσοτάκη με το Σημίτη. Με το παραπάνω σκεπτικό, δεν τη βρίσκω άδικη. Υπήρξαν αντίστροφες μετακινήσεις όταν ανέλαβε το ΠΑΣΟΚ. Για τα υπόλοιπα θα πρέπει να περιμένουμε. Η εντύπωση μου είναι πως η ΝΔ, σαν μηχανισμός, θα αντισταθεί σθεναρά σε κάθε αλλαγή που θα την απομακρύνει από τον πελατειασμό και τη συντήρηση. Κι εδώ θα προκύψει η ανάγκη για μια ικανή σοσιαλδημοκρατία, στα πρότυπα 2009-2012. Με όραμα, προγραμματικό λόγο, εμπειρία και ολοκληρωμένη πρόταση.
Το πολιτικό σύστημα μοιάζει να ανακτά τους πόλους του. Αν τα καταφέρει, η ανίκανη και εθνολαϊκιστική, συγκυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου θα είναι σύντομα παρελθόν, ενώ στις μεθεπόμενες εκλογές, ίσως να έχει αναγεννηθεί σε ιδέες και πρόσωπα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου