Δημοψήφισμα ή 'επανάσταση'; #indyref

Τα ερωτήματα των δημοψηφισμάτων είναι μαυρόασπρα - όχι τα αποτελέσματα τους.

Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας (Η.Β.) που ξέρουμε σήμερα δημιουργήθηκε το 1801 με την ενσωμάτωση της Ιρλανδίας και την μετέπειτα ανεξαρτητοποίηση των πέντε έκτων της Ιρλανδίας το 1922. Είχαν προηγηθεί το Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας όταν υποχρεώθηκε η Σκωτία να μπει στην ένωση με την απειλή δασμών και άλλων οικονομικών κυρώσεων το 1707, και το Βασίλειο της Αγγλίας όταν η Αγγλία ενσωμάτωσε την Ουαλία το 1536.

Το Η.Β.  σε όλες τις μορφές του είχε ως πυρήνα την Αγγλία, ειδικά τα χρόνια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας - της μεγαλύτερης που έχει υπάρξει ποτέ αφού περί τα τέλη του 19^ου αιώνα είχε φτάσει να ελέγχει το ένα τέταρτο των εδαφών παγκοσμίως (σόρρυ Αλέξανδρε, ήρθες 22^ος).

Μπορεί το Η.Β. να μην είναι πια Αυτοκρατορία, αλλά παραμένει η 6^η ισχυρότερη χώρα (ονομαστικό ΑΕΠ), το νόμισμα της είναι το 8^ο στον κόσμο (ΡΡΡ), είναι Μόνιμο Μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ανήκει στους G7, είναι από τα ισχυρότερα μέλη του ΝΑΤΟ μετά την Αμερική, και λοιπά, και λοιπά, και λοιπά. Όποιος θέλει όλη τη λίστα ας ανατρέξει στο σχετικό άρθρο στην Wikipedia - η λίστα των επιτευγμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου από την οικονομία και την πολιτική μέχρι την κουλτούρα και τις ζώνες επιρροής του είναι ατελείωτη.

Η αδρή ανακεφαλαίωση που προηγήθηκε είναι για να θυμηθούμε λίγο το μέγεθος που έχουμε μπροστά μας, και τη σχέση των μερών η οποία είναι και το επίδικο των ημερών.

Σε όλη αυτή την διαδρομή, η Αγγλία ήταν ο κυρίαρχος εταίρος, ενσωματώνοντας με διαφορετικούς τρόπους εδάφη και χώρες από το δέκατο έκτο αιώνα μέχρι το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Οι διαφορές μεταξύ Σκωτίας, Ουαλίας, Ιρλανδίας και Αγγλίας δεν εξαλείφθηκαν ποτέ, όπως ποτέ δεν υπήρξε ισοτιμία στις σχέσεις των μερών. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ΜΙΑ χώρα, με μία κυβέρνηση (στο Λονδίνο), αλλά με εξαιρετικά περίπλοκες σχέσεις στο εσωτερικό του. Αποφεύγοντας το δαίδαλο των μορφών τοπικής αυτοδιοίκησης ας αναλογιστούμε πως ενώ η Αγγλία δεν έχει σύνταγμα, η Σκωτία έχει.

Το αίτημα της Σκωτίας ήταν η μετατροπή του Η.Β. σε ομόσπονδο κτος﷽﷽﷽﷽﷽﷽﷽σε ομτλισμκοτης και εένα ράτος. Οι Άγγλοι, με την αλαζονεία και τη νοσταλγία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας δεν είχαν καμία διάθεση να προχωρήσουν σε κάτι τέτοιο, και κάπως έτσι καταλήξαμε στο χθεσινό δημοψήφισμα.

Ο ‘πιο Άγγλος πεθαίνεις’ Βρετανός Πρωθυπουργός Davis Cameron αντιμετώπισε με ελαφρότητα το θέμα του δημοψηφίσματος από την αρχή. Όπως είχε αντιμετωπίσει και κάθε άλλο αίτημα της Σκωτίας στη διάρκεια της θητείας του μέχρι σήμερα. Έτσι απέρριψε την τρίτη επιλογή από το ψηφοδέλτιο, αυτή που ζητούσε επί της ουσίας μεγαλύτερες εξουσίες για τοπικά ζητήματα, και επέβαλλε ένα εκβιαστικό ΝΑΙ ή ΟΧΙ. Τι δεν προέβλεψε; Αυτό που συνέβη: την κλιμάκωση της επιθυμίας για αυτοπροσδιορισμό και τοπικό έλεγχο της Σκωτίας, σε σημείο να απειλείται πλέον η συνοχή του πυρήνα της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας, το σημερινό Η.Β., το νόμισμα του και η Κοινοπολιτεία.

Για να καταφέρει να συγκρατήσει την κοινή γνώμη σε ασφαλή επίπεδα για τη συνοχή της χώρας του, αναγκάστηκε να υπογράψει μία υποσχετική (The Vow) που ζητούσαν τόσο οι Σκωτσέζοι μέχρι σήμερα, όσο και οι Εργατικοί (Labour) για μεγαλύτερη αυτονομία αν ο κόσμος ψηφίσει ΟΧΙ στην κάλπη. Δεδομένης της αγγλικότατης αλαζονείας που είχε δείξει στο προηγούμενο διάστημα αναγκάστηκε επίσης να παραδώσει την καμπάνια στους Εργατικούς - προείχε το να μη χαθεί το δημοψήφισμα από το να σώσει το όποιο πολιτικό του κεφάλαιο, αφού αν έχανε το δημοψήφισμα θα έπρεπε να παραιτηθεί την ίδια μέρα ως ο άνθρωπος στη βάρδια του οποίου διαλύθηκε το Η.Β.

Οι φεντεραλιστές είχαν κερδίσει προτού καν πάνε στην κάλπη. Το ζητούμενο εδώ δεν ήταν η διάλυση, ούτε κάποιος λοξός εθνικισμός, αλλά η δημοκρατικότερη εκπροσώπηση μέσα από μία σχέση που θα ξεφεύγει από το παρελθόν της Αγγλικής κυριαρχίας. Το 55% που ψήφισε ΟΧΙ, ψήφισε στη βάση της υποσχετικής που υπέγραψαν οι τρεις κυρίαρχοι πολιτικοί αρχηγοί εκπροσωπώντας την πλειοψηφία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Η συμμετοχή με πάνω από 87% έκανε αυτή τη συμφωνία δεσμευτική, ενώ το αποτέλεσμα 45/55 δυσκολεύει την όποια σκέψη υπαναχώρησης από τα συμφωνηθέντα· κάτι τέτοιο θα κατέληγε σε νέο δημοψήφισμα με σαφές αποτέλεσμα υπέρ της ανεξαρτητοποίησης από ένα αναξιόπιστο Η.Β. Τέλος, στη συμφωνία υπάρχει δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης πριν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Όσοι μπερδεύουν αυτή τη διαδικασία με τα αιτήματα άλλων περιοχών για αυτονομία κάνουν μάλλον λάθος. Εδώ το ζητούμενο δεν ήταν η ανεξαρτητοποίηση αλλά ομοσπονδοποίηση. Μπορεί ο πολιορκητικός κριός να ήταν ένας Σκωτσέζος ηγέτης που κινείται μεταξύ πατριωτισμού και εθνικισμού. Μπορεί το δημοψήφισμα να ρωτούσε αν οι κάτοικοι επιθυμούν την ανεξαρτητοποίηση. Μπορεί να έγινε με την απειλή της διάλυσης, ένα πολιτειακό «ό,τι δεν λύνεται κόβεται». Το αίτημα και το αποτέλεσμα, όμως, ήταν ένα βήμα μακρυά από τις αυτοκρατορίες του παρελθόντος, και ένα βήμα προς τη δημοκρατία και τον υπερεθνικό φεντεραλισμό.

Αυτά συμβαίνουν στις χώρες που εμπιστεύονται τους λαούς τους, τις διαδικασίες και τη δημοκρατία. Έτσι προοδεύουν και ευημερούν. Οι υπόλοιπες, οι ‘κατ’ εντολή’ κάποιου μονάρχη, οι χώρες που επιμένουν στα ιερατεία και τα κονκλάβια σοφών, μένουν πίσω και καταλήγουν στην καλύτερη περίπτωση ένα είδος Λιβύης.

Τις επισκέπτονται μεν οι ξένοι ηγέτες, οι εμπορικοί αντιπρόσωποι, ενίοτε και οι βασιλικές οικογένειες. Κλείνουν συμφωνίες με τους ‘ηγέτες’ τους, αλλά αυτό δεν καταλήγει ποτέ σε ευημερία για τους πολλούς ή σε ένα κράτος άξιο σεβασμού. Η συνήθης κατάληξη είναι το οικονομικό ξετίναγμα της χώρας, και το τέλμα των ‘επαναστάσεων’... αυτό που βλέπουμε όλο και συχνότερα στον Τρίτο Κόσμο.

Μπράβο στην Σκωτία και το λαό της. Για τη διαδικασία, την εμπιστοσύνη σε αυτή, και τη θέληση για πρόοδο. Μια χαρά δεν τα κατάφεραν μέχρι εδώ για 'απλοί άνθρωποι';...