Τύχη, πρόθεση - ίσως και τα δύο. #Cyprus #EU

Για δύσκολους λύτες

Κανείς μας δεν έχει, και μάλλον δεν θα έχει την πληροφορία για το ποιός έκανε τί, και με ποια πρόθεση. Γι’ αυτό είναι καλό να μείνουμε στα γεγονότα.

Η Κύπρος ήταν εκτός αγορών πρακτικά από το 2011 - ήταν καμμένη. Πολλά διέρρευσαν τις τελευταίες μέρες για προσυνεννοήσιες του πρώην Προέδρου Χριστόφια με τον κ. Σόιμπλε, αλλά καλά θα κάνουμε να τα αγνοήσουμε εφόσον ουδείς γνωρίζει ποιός άλλος συμμετείχε ή είχε λάβει γνώση αυτών των συζητήσεων· πιθανολογώ ότι η αξία τους είναι καθαρά παραπολιτική στη συγκεκριμένη φάση, εκτός αν κάποιος θέλει να τα ερευνήσει με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών πολιτικών ευθυνών του απελθόντος Προέδρου. 

Η νέα κυβέρνηση πήγε στο μοιραίο Εurogroup της 15ης Μαρτίου σχεδόν μη περιμένοντας να συζητηθεί το θέμα της Κύπρου, και βρέθηκε ξαφνικά αντιμέτωπη με ένα τελεσίγραφο, πιθανότατα προϊόν αγανάκτησης από τους μήνες απραξίας και υπεκφυγών του κ. Χριστόφια. Είπε “ναι”, στο σχέδιο φορολόγησης των καταθέσεων (bail-in), συμπεριλαμβανομένων των μικροκαταθετών. Αυτή ήταν:

Η στιγμή που η Κύπρος ξαναμπήκε στο παιχνίδι.

Ουδείς μπορεί να ξέρει αν έγινε από λάθος του πολύ φρέσκου Προέδρου του Εurogroup, κ. Dijsselbloem (όσο κι αν αποδέχτηκε πρόσφατα μέρος της ευθύνης), ή αν ήταν μία ευκαιρία που η Κυπριακή πλευρά δεν άφησε να χαθεί. Όπως και να ‘χει, αυτό ήταν το πάτημα για  μία νέα διαπραγμάτευση. 

Με την δημόσια κατακραυγή των φιλελευθέρων και προοδευτικών εντός Ελλάδας (όχι της φωνασκούσας ασυναρτησίες αριστεράς, ούτε της από τακτικισμό πάντοτε εξαφανισμένης από τα προβλήματα της Κύπρου συντηρητικής δεξιάς), και όσων καταλαβαίνουν τα βασικά για το τραπεζικό σύστημα διεθνώς (δεν περιλαμβάνεται το eurogroup εδώ - λυπηρό αλλά αληθινό) η απόφαση που με τόσο σθένος υποστήριξε η κ. Μέρκελ κρίθηκε επικίνδυνη. 

Ο λόγος απλός: με τις μισές χώρες της Ευρωζώνης να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους που προκύπτουν από την μη ύπαρξη ενιαίων κανόνων που να διέπουν τον τραπεζικό τομέα ανά την επικράτεια της ΕΕ - η περίφημη Τραπεζική Ένωση - σε μία Ευρώπη που πλήττεται από διαβρωτικές αμφιβολίες περί  βιωσιμότητας δημοσίου χρέους κρατών-μελών, και κρίσεις του τραπεζικού τομέα, η απόφαση αρκούσε για να σπεύσουν να σηκώσουν οι μικροκαταθέτες τα χρήματα τους σε οποιαδήποτε χώρα, στο άκουσμα της παραμικρής κακής είδησης για το χρέος στη δική τους χώρα διαμονής. Δυνητικά bank run δηλαδή σε μία Ευρωζώνη, όπου κάθε μήνα μπαίνει σε λιτότητα και μια καινούρια χώρα.

Εκείνη την στιγμή λοιπόν, η εφαρμογή ή μη της απόφασης του eurogroup ήταν το κουτί της Πανδώρας. Το ναι της Κύπρου, θα τίναζε στον αέρα την αξιοπιστία των τραπεζών στις χώρες του Ευρώ. Το μόνο που χρειαζόταν να κάνει η Κύπρος, ήταν να κερδίσει λίγο χρόνο. Και το έκανε. Το ζήτημα που αναδείχτηκε, αυτό της διασφάλισης των καταθέσεων μέχρι τις 100,000€ ήταν κεντρικό, και καθόρισε εν πολλοίς την ατζέντα. Το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας, από θηλιά έγινε ευκαιρία - οι τράπεζες θα ήταν κλειστές έτσι κι αλλιώς την Δευτέρα.

Mexican standoff

Αν είναι την Δευτέρα, γιατί να μην είναι και την Τρίτη, και την Τετάρτη, και αισίως την Πέμπτη... Το θέμα πλέον δεν ήταν το αν η Κύπρος θα κρατούσε τον παλιό τρόπο (το πλυντήριο), ή αν θα πτώχευε. Το θέμα ήταν η ομαλή μετάβαση, στην επόμενη ημέρα με ένα πλεονέκτημα: η Κύπρος έγινε, μέσα από την τροπή που πήραν τα πράγματα, ο Δαυίδ που προστάτευσε τους καταθέτες της (και ενδεχομένως το τραπεζικό σύστημα όλης της Ευρωζώνης) με κάθε κόστος, ακόμα και ρισκάροντας την ίδια τη χώρα. Αν στο τέλος της γραμμής έβγαινε σχετικά όρθια, αυτό θα της έδινε μία αξιοπιστία που δεν έχει αυτή την ώρα ούτε το Εurogroup, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ούτε πολλοί άλλοι θεσμικοί. Οι δηλώσεις των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δια στόματος Σουλτς, ήταν ενδεικτικές.

Στο χρόνο που μεσολάβησε από τα ξημερώματα του Σαββάτου η Κύπρος απέκτησε άλλο ένα διαπραγματευτικό εργαλείο. Απέδειξε ότι αποτελεί συστημικό κίνδυνο, κάτι που πολλοί αρνιόντουσαν μέχρι εκείνη την ώρα. Είπε ένα πολύ επικίνδυνο αλλά αναπόφευκτο "όχι", καταψηφίζοντας στην Κυπριακή Ολομέλεια την λανθασμένη απόφαση του Εurogroup, και άνοιξε το επόμενο στάδιο στο παιχνίδι της:

Το γεωπολιτικό

Ο Υπουργός των Οικονομικών κ. Σαρρής ταμπουρώθηκε στην Μόσχα, ζωσμένος με τα αφλεγή(;) εκρηκτικά της φράσης: “Κούβα της Μεσογείου”. Ήταν δεδομένο ότι η Ρωσία δεν είχε τα χρήματα ή τη διάθεση να αγοράσει τα προβλήματα της Κύπρου. Και οι Ρώσοι ήξεραν ότι το προηγούμενο μοντέλο είχε τελειώσει. 

Υπουργός Οικονομικών κ. Σαρρής στη Μόσχα

Για εκείνους όμως ήταν μία καλή ευκαιρία όμως να μπουν σε ένα γήπεδο στο οποίο δεν είχαν προσκληθεί από τον κ. Μπαρόζο, και να δώσουν ένα μάθημα στην αλαζονεία της Ευρώπης, που τους βάφτισε συλλήβδην μαφιόζους και δεν τους κάλεσε καν να καταθέσουν απόψεις την στιγμή που υπήρχαν πάνω από 20 Ρωσικά δισεκατομμύρια Ευρώ στο νησί.

Από τη μεριά των Κυπρίων η απειλή ήταν ότι αν πρόκειται να οδηγηθούν σε εξαθλίωση και να τεθούν σε ισχυρή κηδεμονία, πιθανόν να προτιμούσαν τους Ρώσους. Σε κάθε περίπτωση, έδειξαν ότι αυτή η επιλογή θα είναι δική τους. 

Παράλληλα ξεκίνησαν να δουλεύουν στην δική τους εκδοχή της λύσης:

Το νέο Μνημόνιο

Στο χρόνο που μεσολάβησε από τη λανθασμένη απόφαση του eurogroup μέχρι σήμερα, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, αυτός που πολλοί βιάστηκαν να χαρακτηρίσουν “λίγο και απροετοίμαστο”, μάλλον δούλεψε. Και δούλεψε πολύ. Όποιος δεν έχει την ανοησία να νομίσει ότι όλα τα παραπάνω δεν γίνονται μόνα τους, το καταλαβαίνει. 

Δούλεψε όμως εν κρυπτώ και σε κάτι άλλο: την τεχνική λύση του προβλήματος της Κύπρου, προσπαθώντας να απαντήσει σε όσα είχε θέσει η Τρόικα και το eurogroup, έχοντας κατά νου ποια θα είναι η επόμενη μέρα της Κύπρου· που θα πάει η χώρα.

Την Πέμπτη το μεσημέρι, και ενώ τα διεθνή δημοσιεύματα έδιναν κι έπαιρναν για την “συναισθηματική αντίδραση της Κυπριακής ηγεσίας” και το πως “κανείς δεν μπορεί να συνεννοηθεί μαζί τους”, άρχισαν να διαρρέουν ένα-ένα τα 9 νομοσχέδια που είχαν ετοιμάσει.

1. Ο περί ίδρυσης εθνικού ταμείου αλληλεγγύης νόμος. 
2. Ο περί επιβολής περιοριστικών μέτρων στις συναλλαγές σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
3. Ο περί εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων νόμος. 
4. Ο περί τραπεζικών εργασιών τροποποιητικός νόμος. 
5. Ο περί Ειδικού φόρου πιστωτικού ιδρύματος τροποποιητικός νόμος. 
6. Ο περί της διαχείρισης χρηματοοικονομικών κρίσεων τροποποιητικός νόμος.
7. Ο περί σύστασης και λειτουργίας σχεδίου προστασίας καταθέσεων και εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων νόμος. 
8. Οι περί λειτουργίας ταμείου προστασίας καταθέσεων και εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων κανονισμοί και τέλος.
9. Ο περί συνεργατικών εταιρειών τροποποιητικός νόμος.

Τα 9 νομοσχέδια επιχειρούν να απαντήσουν στην καρδιά του προβλήματος, ειδικά και τεχνικά, και ως τέτοια εξυπηρετούν και τα δύο σενάρια: την καταστροφική μετατροπή της χώρας σε Κούβα μέσα από μία βίαιη χρεοκοπία, όσο και το σενάριο της επόμενης μέρας εντός Ευρώπης και Ευρώ.

Το παιχνίδι είχε γυρίσει

Η "συναισθηματική Κύπρος" μέσα σε μερικές ώρες είχε απαντήσει με έτοιμα νομοσχέδια προς ψήφιση πριν τη λήξη της άτυπης διορίας της Κυριακής. 

Το βράδυ της Πέμπτης έγινε έκτακτο eurogroup με τηλεδιάσκεψη χωρίς να παρουσιαστούν στην λεπτομέρια τους. H δήλωση που βγήκε στο τέλος αναφέρει ότι αναμένεται η νέα πρόταση για να συζητηθεί. Η αυστηρότητα εξαντλήθηκε στο “γρήγορα” και στην διόρθωση του προηγούμενου λάθους: “καμία συμμετοχή των μικροκαταθετών μέχρι 100,000€ στο bailin”.

Αυτό που μένει να υπολογιστεί, είναι το νέο κόστος της διάσωσης μετά από αυτή την περιπέτεια. Υποθέτω ότι υπάρχει πλέον λίγος χρόνος παραπάνω, όπως επίσης και το ότι η Κυπριακή μεριά μάλλον έχει τους πρώτους υπολογισμούς έτοιμους.

Αν επαληθευτούν τα παραπάνω, η Κύπρος θα έχει δώσει ένα ευρωπαϊκό μάθημα δημοκρατίας και διακυβέρνησης, δείχνοντας συγχρόνως την προοπτική της χώρας. Δεν πήγαν τυχαία τα Ρωσικά, Βρετανικά και άλλα χρήματα εκεί. Υπάρχει τεχνογνωσία στο νησί και μάλλον το απέδειξαν με τον καλύτερο τρόπο, την δυσκολότερη στιγμή τους από το 1974.

Τίποτα δεν έχει τελειώσει, και τίποτα δεν θα είναι καθόλου εύκολο για να κλείσει θετικά. Μόνο μερικά ψήματα αισιοδοξίας επιτρέπονται αυτή την ώρα. Να ευχηθούμε καλή αρχή, γιατί αυτό είναι το δια ταύτα, η νέα αρχή.

__________

Δύο κείμενα που θα πρότεινα:

The euro-zone crisis: Just when you thought it was safe… | The Economist

Μαριλένα Κοππά - Η Πίστη και ο Κλονισμός της | Μεταρρύθμιση

__________

σχετικά:

Οι κατ' εξαίρεση λύσεις, και οι κανόνες

A Mexican standoff #Cyprus

Ευτυχώς το καταψήφισαν #Cyprus #EU

Fatigue Oriental #Cyprus #Greece #EU

Πόσες λέξεις αντέχεις ακόμα;